Vi sai là gì?
Vi sai là gì? Mang nhiều người chắc hẳn lần đầu nghe tới dòng tên này do đây là một trong rất nhiều phòng ban được lắp đặt trên những loại xe khá, ô tô hiện nay.
Bộ vi sai (tên tiếng anh Differential) là một thiết bị sử dụng để chia momen xoắn của động cơ thành hai đường, cho phép hai bánh xe quay với tốc độ khác nhau.
Mô hình bộ vi sai
Cụ thể, vi sai nhận mô males xoắn của trục truyền động rồi phân bố lực cho từng bánh xe. Nhờ đó, những bánh xe quay với những véc tơ vận tốc tức thời khác nhau. Bộ vi sai thường được lắp đặt cùng với truyền lực cuối, hay còn gọi là cầu xe.
Công dụng của bộ vi sai là gì
- Truyền momen của động cơ tới những bánh xe
- Hệ thống giảm tốc độ cuối cùng trước lúc momen xoắn truyền tới những bánh xe
- Thay đổi tốc độ của những bánh xe (trái, phải) lúc xe vào cua. Bộ vi sai điều khiển những bánh xe di chuyển với tốc độ khác nhau, tạo thăng bằng cho xe. Đặc trưng lúc vào cua, bánh xe phía ngoài sẽ di chuyển quãng đường dài hơn bánh xe phía trong nên cần véc tơ vận tốc tức thời to hơn để dễ vào cua. Nếu ko mang bộ vi sai, 2 bánh xe vẫn di chuyển cùng tốc độ. Lúc đó, xe dễ gặp tình trạng trượt quay bánh xe.
Những loại vi sai
Hiện nay mang 2 loại vi sai cơ bản: bộ vi sai mở và bộ vi sai khóa.
- Bộ vi sai mở (Open Differential): Ưu điểm là mang độ bền và giá thành thấp. Nhược điểm là ko phân bổ đều mô males xoắn cho những bánh xe, bánh ít độ bám hơn lại nhận nhiều mô males xoắn. Vì vậy, xe rất dễ gặp phải tình trạng trượt bánh lúc chạy trên đường trơn, trời mưa.
- Bộ vi sai khóa (Lock Differential): Ưu điểm là mang khả năng khóa những trục bánh xe lúc cấp thiết để tăng sức mạnh cho bánh xe. Tuy nhiên, nhược điểm là phải mở khóa vi sai lúc vào cua, thường sử dụng trên những dòng xe off-road. Ví dụ như: Toyota Land Cruiser, Land Rover Discovery 4, Jeep Wrangler, Vary Rover, Mercedes-Benz G-Class..
Bộ vi sai khóa thường sử dụng trên xe off-road
Để khắc phục được nhược điểm của 2 loại vi sai trên, hiện nay còn mang vi sai hạn chế trượt phối hợp phanh.
Cơ chế: hệ thống điều khiển điện tử chủ động phanh bánh ít độ bám để tận dụng mô-men xoắn truyền sang bánh còn lại. Nhờ đó, tăng độ bám đường của bánh xe, giúp xe di chuyển an toàn và hạn chế tình trạng trượt bánh.
Ưu điểm là sử dụng vi sai mở, phối hợp điều khiển điện tử nên gọn nhẹ, ít phải sửa chữa, bảo dưỡng.
Cấu tạo bộ vi sai
Chúng ta cùng tìm hiểu cấu tạo bộ vi sai của ô tô để mọi người dễ hiểu hơn.
Hộp vi sai ô tô gồm 2 phần chính là: truyền lực cuối và truyền lực vi sai.
Cấu tạo bộ vi sai
- Trục những – đăng (truyền lực cuối): những bánh răng chủ động ăn khớp với bánh thụ động giúp giảm số vòng quay để tăng mô males xoắn.
- Truyền lực vi sai: tạo ra tốc độ quay chênh lệch giữa 2 bánh xe lúc xe vào cua
- Vỏ bộ vi sai gắn trên bánh răng thụ động
- Bánh răng hành tinh: kết nối với những bánh răng bán trục để điều khiển tốc độ
- Bán trục trong/ngoài: kết nối những bánh răng bán trục với bánh xe. Bánh răng nằm cuối trục truyền động mang chức năng quay bánh răng. Giúp truyền lực cho tổ hợp bánh răng vi sai, bánh răng quay phối hợp đảm bảo mỗi bánh xe mang một véc tơ vận tốc tức thời riêng.
Nguyên lý làm việc của bộ vi sai là gì
Lúc xe chạy thẳng
Lúc ta chạy xe trên đường thẳng, những bánh xe hành tinh sẽ chỉ quay quanh trục của bộ vi sai. Lúc đó, hai bán trục trong/ngoài quay cùng một tốc độ góc, một véc tơ vận tốc tức thời nên trong cùng một khoảng thời kì, hai bánh xe mang quãng đường di chuyển giống nhau. Cả bánh xe bên phải và bánh xe bên trái đều nhận một lực cản đều nhau.
Do đó, bánh răng vành chậu, bánh răng vi sai và bánh răng bán trục đều quay thành một khối ngay tắp lự để truyền lực dẫn động tới cả hai bánh xe.
Nguyên lý làm việc của bộ vi sai
Lúc xe vào cua
Lúc xe vào cua, bánh xe ở trong sẽ quay chậm hơn bánh bên ngoài. Những bánh răng hành tinh vừa di chuyển quay quanh trục vỏ bộ vi sai vừa tự quay quanh trục của nó. Nhờ đó, hai bán trục quay khác véc tơ vận tốc tức thời góc, hai bánh xe mang thể di chuyển quãng đường khác nhau mà ko gặp phải hiện tượng trượt.
Nói cách khác, chính nhờ bộ vi sai giúp 2 bán trục mang cơ cấu quay độc lập với tốc độ khác nhau mà xe vào cua, đường vòng dễ dàng và êm du. Tới đây chắc người mua đã hiểu vì sao vi sai lại quan yếu tới vậy đối với ô tô rồi phải ko?
Trên đây là tổng hợp những tri thức vi sai là gì, công dụng của bộ vi sai. Hy vọng bài viết giúp mọi người nắm được cấu tạo, nguyên lý làm việc và công dụng của bộ vi sai để ứng dụng trong công việc, cuộc sống nhé!