1. Nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu trong cây
Chỉ có 17 nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu: C, H, O, N, P, K, S, Ca, Mg, Fe, Mn, B, Cl, Zn, Cu, Mo, Ni và 3 nguyên tố Na, Si, Co cần cho một số loài cây.
1.1. Nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu
Nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu là:
+ Nguyên tố mà thiếu nó cây không hoàn thành được chu trình sống.
+ Không thể thay thế được bởi bất kì nguyên tố nào khác.
+ Phải trực tiếp tham gia vào quá trình chuyển hóa vật chất trong cơ thể.
1.2. Phân loại nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu
Nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu được chia thành 2 nhóm:
+ Nguyên tố đại lượng (hàm lượng >100 mg/1kg chất khô): C, H, O, N, P, K, S, Ca, Mg.
+ Nguyên tố vi lượng (hàm lượng ≤100 mg/1kg chất khô): Fe, Mn, B, Cl, Zn, Cu, Mo, Ni.
1.3. Vai trò của các nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu trong cây
|
Các nguyên tố đại lượng |
Dạng mà cây hấp thụ |
Vai trò trong cơ thể thực vật |
|
Nito |
NH+4 và NO3- |
Thành phần của prôtêin, axit nuclêic. |
|
Phôtpho |
H2PO-4, PO43- |
Thành phần của axit nuclêic, ATP, phôtpholipit, côenzim |
|
Kali |
K+ |
Hoạt hóa enzim, cân bằng nước và ion, mở khí khổng |
|
Canxi |
Ca2+ |
Thành phần của thành tế bào và màng tế bào, hoạt hóa enzim |
|
Magiê |
Mg2+ |
Thành phanà của dịêp lục, hoạt hóa enzim |
|
Lưu huỳnh |
SO2-4 |
Thành phần của prôtêin |
|
Các nguyên tố vi lượng |
Dạng mà cây hấp thụ |
Vai trò trong cơ thể thực vật |
|
Sắt |
Fe2+, Fe3+ |
Thành phần của xitôcroom, tổng hợp dịêp lục, hoạt hóa enzim |
|
Mangan |
Mn2+ |
Hoạt hóa nhiều enzim |
|
Bo |
B4O72- và BO33- |
Liên quan đến hoạt động của mô phân sinh |
|
Clo |
Cl- |
Quang phân li nước, cân bằng ion |
|
Kẽm |
Zn2+ |
Hoạt hóa nhiều enzim |
|
Đồng |
Cu2+ |
Hoạt hóa nhiều enzim |
|
Môlipđen |
MoO42- |
Cần cho sự trao đổi nitơ |
|
Niken |
Ni2+ |
Thành phần của enzim urêaza |
Vai trò chung: Tham gia cấu tạo chất sống và điều tiết quá trình trao đổi chất.
Hiện tượng thiếu các nguyên tố dinh dưỡng thường được biểu hiện thành những dấu hiệu màu sắc đặc trưng trên lá.
1.4. Nguồn cung cấp các nguyên tố dinh dưỡng khoáng cho cây
1.4.1. Đất là nguồn cung cấp chủ yếu các chất khoáng cho cây
– Trong đất các nguyên tố khoáng tồn tại ở 2 dạng: không tan và hòa tan.
– Cây chỉ hấp thụ các muối khoáng ở dạng hòa tan.
1.4.2. Phân bón cho cây trồng
– Tùy thuộc vào loại phân, giống cây trồng để bón liều lượng cho phù hợp.
Đồ thị mối tương quan giữa liều lượng phân bón với sinh trưởng của cây
– Bón không hợp lí với liều lượng cao quá mức cần thiết sẽ:
+ Gây độc cho cây.
+ Ô nhiễm nông sản.
+ Ô nhiễm môi trường đất, nước…