LIÊN KẾT GEN HOÀN TOÀN
1. Đối tượng nghiên cứu
Ruồi quả (ruồi giấm) là đối tượng thí nghiệm lý tưởng về di truyền học do:
– Dễ nuôi trong phòng thí nghiệm. Thức ăn nuôi ruồi giấm có thể là các loại trái cây như chuối, xoài,…
– Vòng đời ngắn. Chỉ có hai tuần lễ là chúng có thể nhanh chóng đạt tới tuổi trưởng thành đểtham gia sinh sản. Thậm chí, chu kỳ sống có thể rút xuống còn 10 ngày, nếu ở nhiệt độ 25oC => Dễ dàng quan sát được nhiều thế hệ trong thời gian ngắn.
– Sinh sản nhanh và nhiều. Mỗi cặp ruồi giấm sinh được hàng trăm con trong một lứa.Các ruồicái trưởng thành về mặt sinh dục nội trong 12 giờ, đẻ trứng hóa nhộng trong hai ngày.
– Hơn nữa, tế bào của chúng chỉ chứa 4 cặp NST (2n=8) trong đó có 3 cặp NST thường và 1 cặp NST giới tính, đối với ruồi đực là XY và đối với ruồi cái là XX => Dễ dàng quan sát bộ NST của chúng.
– Dễ quan sát thấy thể đột biến về màu mắt, dạng cánh.
2. Thí nghiệm
3. Giải thích kết quả thí nghiệm
– Đời F1 cho kết quả 100% ruồi thân xám, cánh dài => thân xám là trội so với thân đen, cánh dài là trội hơn so với cánh ngắn.
– P thuần chủng, khác nhau về 2 cặp tính trạng tương phản mà F1 dị hợp về 2 cặp gen, nếu lai với đồng hợp lặn (đen, ngắn) sẽ cho tỉ lệ: 1: 1: 1: 1. Nhưng Fb cho tỉ lệ 1 : 1 => F1 chỉ tạo 2 loại giao tử với tỉ lệ ngang nhau.
=> 2 cặp gen quy định 2 cặp tính trạng cùng nằm trên một cặp NST tương đồng và chúng sẽ liên kết nhau trong di truyền.
4. Sơ đồ lai
Quy ước: A – thân xám trội hoàn toàn với a – thân đen
B – cánh dài trội hoàn toàn với b – cánh cụt
5. Cơ sở tế bào học của hiện tượng di truyền liên kết gen
Các gen trên cùng một NST sẽ phân ly và tổ hợp cùng nhau trong quá trình giảm phân và thụ tinh đưa đến sự di truyền đồng thời của nhóm tính trạng do chúng quy định.
6. Kết luận
– Liên kết gen là hiện tượng các gen trên cùng 1 NST di truyền cùng nhau.
– Các gen nằm trên một NST tạo thành một nhóm gen liên kết.
– Số nhóm gen liên kết ở mỗi loài bằng số NST trong bộ đơn bội (n) của loài đó.
7. Ý nghĩa liên kết gen
– Liên kết gen làm hạn chế xuất hiện biến dị tổ hợp, đảm bảo sự duy trì bền vững từng nhóm tính trạng quy định bởi các gen trên cùng một NST.
– Trong chọn giống nhờ liên kết gen mà các nhà chọn giống có khả năng chọn được những nhóm tính trạng tốt luôn luôn đi kèm với nhau.