PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA
1. Phát triển là gì?
– Phát triển của cơ thể thực vật là toàn bộ những biến đổi diễn ra theo chu trình sống, bao gồm ba quá trình liên quan với nhau: sinh trưởng, phân hóa và phát sinh hình thái tạo nên các cơ quan của cơ thể (rễ, thân, lá, hoa, quả).
2. Những nhân tố chi phối sự ra hoa
2.1. Tuổi của cây
– Ở thực vật điều tiết sự ra hoa theo tuổi không phụ thuộc vào điều kiện ngoại cảnh. Tùy vào giống và loài, đến độ tuổi xác định thì cây ra hoa.
2.2. Nhiệt độ thấp
– Nhiều loài thực vật gọi là cây mùa đông như lúa mì, bắp cải chỉ ra hoa kết hạt sau khi trải qua mùa đông giá lạnh tự nhiên hoặc được xử lí bởi nhiệt độ dương thấp thích hợp nếu gieo vào mùa xuân.
– Hiện tượng ra hoa của cây phụ thuộc vào nhiệt độ thấp gọi là xuân hóa.
2.2. Quang chu kì
– Sự ra hoa của thực vật phụ thuộc vào tương quan độ dài ngày và đêm gọi là quang chu kì.
– Phân loại: dựa vào quang chu kỳ có 3 nhóm cây: cây ngày dài, cây ngày ngắn và cây trung tính.
2.3. Phitocrôm
– Là sắc tố cảm nhận quang chu kì và cũng là sắc tố cảm nhận ánh sáng trong các loại hạt cần ánh sáng để nảy mầm.
– Tồn tại ở 2 dạng:
+ Dạng hấp thụ ánh sáng đỏ ( ánh sáng có bước sóng là 660 nm ) được kí hiệu là Pđ
+ Dạng hấp thụ ánh sáng đỏ xa ( ánh sáng có bước sóng là 730 nm), được kí hiệu là Pđx. Pđx làm cho hạt nảy mầm, nở hoa, khí khổng mở.
+ Hai dạng này chuyển hóa thuận nghịch dước tác động của ánh sáng => Nhờ có đặc tính chuyển hóa như vậy, sắc tố này tham gia vào phản ứng quang chu kì của thực vật.
2.4. Hoocmôn ra hoa
– Ở điều kiện quang chu kì thích hợp, trong lá hình thành hoocmon ra hoa (florigen) rồi di chyển vào đỉnh sinh trưởng của thân làm cây ra hoa.
3. Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển
– Sinh trưởng và phát triển là 2 quá trình liên quan nhau, đó là 2 mặt của chu trình sống. Sinh trưởng gắn với phát triển và phát triển trên cơ sở của sinh trưởng.
4. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng và phát triển
4.1. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng
– Trong trồng trọt: điều khiển sự sinh trưởng của thực vật theo ý muốn của con người.
+ Đề thúc hạt hay củ nảy mầm sớm khi chúng đang ở trạng thái ngủ, có thể sử dụng hoocmon giberelin.
+ Trong việc điều tiết sinh trưởng của cây gỗ trong rừng, lúc cây còn non người ta để dày thúc đẩy sinh trưởng tăng chiều cao.
– Trong công nghệ rượu bia: Sử dụng hoocmôn sinh trưởng giberelin để tăng quá trình phân giải tinh bột thành mạch nha.
4.2. Ứng dụng kiến thức về phát triển
– Kiến thức về tác động của nhiệt độ, quang chu kì được sử dụng trong công tác chọn giống cây trồng theo vùng địa lí, theo mùa; xen canh; chuyển, gối vụ cây nông nghiệp và trồng rừng hỗn loài.
Xem video sinh trưởng và phát triển ở thực vật: