ĐIỆN TẾ BÀO
Điện tế bào là một chỉ số đánh giá tế bào, mô hưng phấn hay không hưng phấn. Hưng phấn là sự biến đổi lí hóa xảy ra trong tế bào khi bị kích thích.
1. Điện thế nghỉ
1.1. Thí nghiệm
– Dùng 2 điện cực (vi điện cực) nối với một điện kế cực nhạy, đặt 1 điện cực ở mặt ngoài màng của một nơron, còn điện cực thứ hai đâm xuyên qua màng vào mặt trong màng tế bào.
– Kết quả: Kim của điện kế lệch đi một khoảng, chứng tỏ có sự chênh lệch điện thế giữa trong và ngoài màng.
1.2. Khái niệm điện thế nghỉ
– Điện thế nghỉ là sự chênh lệch hiệu điện thế giữa 2 bên màng tế bào khi tế bào không bị kích thích, phía bên trong màng mang điện âm so với bên ngoài màng mang điện dương.
– Điện thế nghỉ hình thành chủ yếu do 3 yếu tố sau:
+ Sự phân bố ion ở hai bên màng tế bào và sự di chuyển của các ion qua màng tế bào.
+ Tính thấm có chọn lọc của màng và sự di chuyển của ion qua màng tế bào.
+ Bơm Na-K
2. Điện thế hoạt động
– Khi bị kích thích thì tế bào thần kinh hưng phấn và xuất hiện điện thế hoạt động.
– Điện thế hoạt động là sự biến đổi điện thế nghỉ ở màng tế bào từ phân cực sang mất phân cực, đảo cực và tái phân cực.
Xem video điện thế hoạt động tại đây:
https://www.youtube.com/watch?v=K6eaQtzGEr0
3. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh
3.1. Sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao miêlin
– Xung thần kinh lan truyền liên tục từ vùng này sang vùng khác kề bên.
– Xung thần kinh lan truyền là do mất phân cực, đảo cực và tái phân cực liên tiếp hết vùng này sang vùng khác trên sợi thần kinh.
Xem vi deo lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao miêlin tại đây:
3.2. Sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao miêlin
– Trên sợi thần kinh có bao miêlin, sự lan truyền xung thần kinh được thực hiện theo lối “nhảy cóc” từ eo Ranvie này sang eo Ranvie khác.
– Sự lan truyền theo kiểu này ở sợi thần kinh có bao miêlin nhanh hơn rất nhiều so với sự lan truyền trên sợi thần kinh không có bao miêlin, lại tiết kiệm được năng lượng hoạt động của bơm.
Xem video lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao mielin tại đây: