Hậu quả của ô nhiễm môi trường hiện nay là gì? Đó là điều mà tất cả chúng ta đều đang quan tâm. Nếu không có biện pháp bảo vệ môi trường và khắc phục những hậu quả ô nhiễm môi trường gây ra, con người sẽ chết.
Một trong những tai họa lớn nhất của sự phát triển công nghệ, khoa học, sự gia tăng chất lượng cuộc sống, dịch vụ của chúng ta chính là ô nhiễm môi trường. Không chỉ vì tác động của nó đối với biến đổi khí hậu mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và cá nhân. Ô nhiễm môi trường liên quan tới tỷ lệ mắc bệnh và tử vong ngày càng tăng nhanh hơn và đã tới lúc, bạn cần phải hiểu hơn về những hậu quả này để kịp thời phòng tránh chúng.
1. Ô nhiễm môi trường là gì?
1.1. Định nghĩa
Theo Điều 1, Luật Bảo vệ môi trường Việt Nam quy ước rằng: Môi trường là tất cả cả yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo. Chúng có ảnh hưởng đến đời sống, sự tồn tại và phát triển của con người và thiên nhiên.
Vậy ô nhiễm môi trường là gì? Ô nhiễm môi trường là hiện tượng các yếu tố có tính chất vật lý, sinh học, hóa học của môi trường bị thay đổi hoặc còn gọi là bị “làm bẩn”. Sự thay đổi này gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người cũng như các sinh vật khác.
1.2. Các dạng ô nhiễm môi trường
Theo như phân loại, có 3 dạng ô nhiễm môi trường dẫn tới những hậu quả của ô nhiễm môi trường như sau:
- Ô nhiễm nước: Trong môi trường nước sẽ xuất hiện các chất lạ ở dạng lỏng hoặc dạng rắn. Chính sự biến đổi này khiến cho nguồn nước trở thành chất độc hại cho tất cả các sinh vật sống trong đó và sinh vật sử dụng nguồn nước đó, trực tiếp hoặc gián tiếp.
- Ô nhiễm đất: Ô nhiễm đất là việc môi trường đã xuất hiện các chất xenobiotic gây ảnh hưởng đến đời sống của con người và động vật. Các chất này được hình thành do các hoạt động công nghiệp, hóa chất nông nghiệp,… Mức độ ô nhiễm còn tùy thuộc vào mức độ sử dụng hóa chất và công nghiệp hóa.
- Ô nhiễm không khí: Ô nhiễm không khí là sự góp mặt vào của một chất lạ hoặc là sự thay đổi của thành phần không khí. Việc này sẽ khiến cho không khí có mùi khó chịu, ô nhiễm và làm giảm khả năng quan sát do bụi.
2. Hậu quả của ô nhiễm môi trường đối với sức khỏe con người
2.1. Hậu quả khi hít phải các chất ô nhiễm trong không khí
Việc ô nhiễm không khí có ảnh hưởng khá lớn đến hệ hô hấp của tất cả con người chúng ta. Khí thải từ các phương tiện giao thông gây hại rất nhiều cho phổi.
Ngoài ra, bụi mịn cũng chính là yếu tố gây ô nhiễm không khí nguy hiểm nhất vì nó tồn tại khá lâu trong không khí và phát tán rất xa. Do kích thước khá nhỏ, nên nếu xâm nhập vào phổi, máu sẽ gây nên các bệnh hô hấp, vô sinh,…
Các tác động ngắn hạn của ô nhiễm không khí bao gồm: cảm giác khó chịu, chẳng hạn như kích ứng mắt, mũi, da, cổ họng, thở khò khè, ho và tức ngực và khó thở. Cho tới các trạng thái nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như hen suyễn, viêm phổi, viêm phế quản và các vấn đề về phổi và tim.
Bên cạnh đó, việc ô nhiễm không khí còn khiến cho con người bị chóng mặt, đau đầu, bệnh tim mạch,… Đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất là người cao tuổi, phụ nữ mang thai, người đang bị bệnh và trẻ em dưới 15 tuổi,… Từng nhóm đối tượng sẽ bị ảnh hưởng khác nhau tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và mức độ ô nhiễm.
Những vấn đề này có thể trở nên trầm trọng hơn khi tiếp xúc lâu dài với các chất ô nhiễm, có hại cho hệ thần kinh, sinh sản và hô hấp, gây ung thư và thậm chí gây tử vong.
Các biến chứng tâm lý, bệnh tự kỷ, bệnh võng mạc, sự phát triển không bình thường của thai nhi và trẻ sơ sinh nhẹ cân dường như có liên quan đến ô nhiễm không khí lâu dài.
Nhiều người tin rằng tiếp xúc lâu với ô nhiễm không khí dường như là một yếu tố dẫn tới các bệnh thoái hóa thần kinh (Alzheimer và Parkinson). Cụ thể, thuốc trừ sâu và kim loại được coi là yếu tố căn nguyên, cùng với chế độ ăn uống.
2.2. Hậu quả của ô nhiễm tiếng ồn trong không khí
Ngoài ra thì sóng nhiệt hoặc ô nhiễm tiếng ồn cũng gây ra những tác hại nhất định đối với con người. Tiếng ồn có thể gây thương tích đối với tai. Và còn gây ra những tình trạng như đau đầu, stress, dễ bị căng thẳng thần kinh,…
2.3. Hậu quả của ô nhiễm nguồn nước tới sức khỏe con người
Hậu quả của ô nhiễm môi trường nguồn nước đến sức khỏe của con người thông qua hai con đường chính.
Đầu tiên, nếu bạn uống phải nước bị ô nhiễm hoặc tiêu thụ các loại thực vật, động vật sống trong môi trường nước bị ô nhiễm, gây ra các căn bệnh như: tiêu chảy, dịch tả, thương hàn, viêm gan, viêm não, bệnh do muỗi truyền, thiếu máu,…
Thứ 2, rất nhiều chất thải có thể đến từ sinh hoạt, từ khu công nghiệp hay cơ sở y tế. Các chất thải này không được xử lý trước khi thải ra sông, hồ, tích tụ lâu dài trong môi trường. Điều này gây ô nhiễm không khí, ô nhiễm nước, ô nhiễm nước ngầm, ô nhiễm đất. Đồng thời còn gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái và sức khỏe con người.
2.4. Hậu quả khi tiêu thụ thực phẩm từ đất ô nhiễm
Những chất độc hại tích tụ ở đất gây mất cân bằng sinh học giữa đất và cây trồng. Ngoài việc ảnh hưởng đến chất lượng nông sản, ô nhiễm đất còn khiến nông sản bị nhiễm độc. Nếu con người sử dụng những nông sản này sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe như bị gan to, hệ thần kinh bị ảnh hưởng tiêu cực. Đối với trẻ em thì hậu quả là chỉ số thông minh ở trẻ em cũng giảm đáng kể.
3. Hậu quả của ô nhiễm môi trường đối với hệ sinh thái
Hệ sinh thái là khu vực các quần thể sinh sống chung và tương tác với nhau. Hậu quả ô nhiễm môi trường sẽ dẫn đến sự điều tiết của hệ sinh thái bị thay đổi.
3.1. Giảm sự đa dạng sinh học
Việc sử dụng hoá dược trong sản xuất nông nghiệp là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, nếu không được sử dụng với đúng liều lượng sẽ dẫn đến lượng hóa chất bị dư thừa và ngấm trong đất. Các hệ sinh thái bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm chất thải, đặc biệt là khí thải lưu huỳnh và nitơ trên mặt đất.
- Những cơn mưa axit, hủy diệt các khu rừng. Dù không dẫn tới sự tuyệt chủng nhưng việc cây cối bị chết sẽ dẫn đến cấu trúc loài bị giảm đáng kể.
- Các chất ô nhiễm như lưu huỳnh có thể dẫn đến dư thừa axit trong hồ và suối, và làm hỏng cây cối và đất rừng.
- Hiện tượng phú dưỡng, quá trình tích tụ các chất dinh dưỡng, bao gồm nitơ, trong các thủy vực, thường là kết quả của ô nhiễm không khí. Quá tải chất dinh dưỡng trong các hệ sinh thái dưới nước có thể gây ra sự nở hoa của tảo và cuối cùng là mất oxy và sự sống.
- Nitơ trong khí quyển có thể làm giảm đa dạng sinh học của các quần xã thực vật và gây hại cho cá và các loài thủy sinh khác.
- Khi các hệ sinh thái bị tác động, sự đa dạng sinh học cũng vậy. Theo ước tính, có gần 700 loài sinh vật ăn phải rác thải nhựa trên biển mỗi năm. Và đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều loài đứng trước nguy cơ tuyệt chủng như hải cẩu tu sĩ Hawaii và rùa biển Thái Bình Dương.
3.2. Sự gia tăng ôzôn trên mặt đất
Sự gia tăng ôzôn trên mặt đất cũng gây ra thiệt hại cho màng tế bào trên thực vật, ức chế các quá trình quan trọng cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển của chúng. Việc mất lớp phủ thực vật ảnh hưởng đến tất cả chúng ta và là một hậu quả của ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Cây cối và các thảm thực vật khác hấp thụ các chất ô nhiễm như quá nhiều nitơ điôxít, ôzôn và các chất dạng hạt, qua lá và kim của chúng và do đó giúp cải thiện chất lượng không khí. Do đó, ít cây cối che phủ hơn có nghĩa là khả năng lọc để làm sạch không khí của chúng ta kém hơn.
3.3. Nồng độ chất có hại trong không khí tăng
Tệ hơn nữa, cuối cùng thì quần thể con người cũng bị ảnh hưởng. Nồng độ có hại của các chất ô nhiễm có thể trực tiếp xâm nhập vào nước uống của các loại động vật, thực vật, đặc biệt là thông qua nước ngầm. Thảm thực vật bị ảnh hưởng cũng có những hậu quả tiêu cực đối với một dịch vụ hệ sinh thái quan trọng khác: Đó là thu giữ carbon và do đó làm giảm tác động của biến đổi khí hậu.
Thủy ngân và các hợp chất kim loại nặng khác thải ra từ quá trình đốt cháy nhiên liệu cuối cùng có thể tích tụ trong thực vật và động vật, một số trong số đó được con người tiêu thụ.
3.4. Biến đổi khí hậu
Biến đổi khí hậu còn khiến cho nhiệt độ tăng giảm bất thường trên toàn cầu đang có chiều hướng gia tăng. Điều này khiến gây ra các bệnh như đột quỵ nhiệt, chuột rút do nhiệt hoặc thậm chí là tử vong. Hậu quả của ô nhiễm môi trường cực kỳ nghiêm trọng.
4. Hậu quả của ô nhiễm môi trường đối với kinh tế – xã hội
Theo đó, ô nhiễm môi trường có thể gây ảnh hưởng đối với môi trường kinh tế – xã hội. Cụ thể.
4.1. Số lượng, chất lượng lao động giảm
Đốt khí, than và dầu dẫn đến số người chết nhiều gấp ba lần so với tai nạn giao thông đường bộ trên toàn thế giới. Và ước tính ô nhiễm không khí gây thiệt hại kinh tế 2,9 nghìn tỷ USD, tương đương 3,3% GDP thế giới.
Vào năm 2018, báo cáo ước tính ô nhiễm không khí có liên quan đến 4,5 triệu ca tử vong do ô nhiễm PM2.5. Và đây cũng là nguyên nhân dẫn đến 1,8 tỷ ngày nghỉ việc, 4 triệu trường hợp mới mắc bệnh hen suyễn ở trẻ em và 2 triệu ca sinh non.
Hậu quả của ô nhiễm môi trường đối với kinh tế đó là làm tăng tỷ lệ mắc bệnh hen suyễn, tiểu đường hoặc các bệnh hô hấp mãn tính. Từ đó, dẫn đến giảm khả năng lao động và tỷ lệ tham gia lực lượng lao động thấp hơn. Tất cả ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển của kinh tế quốc gia đó nói riêng và toàn thế giới nói chung.
Trẻ em dễ bị lên cơn hen suyễn cũng phải nghỉ học, ảnh hưởng đến việc học của chúng trong khi các yêu cầu chăm sóc sức khỏe có thể khiến người giám hộ của chúng phải nghỉ làm. Theo báo cáo, các bệnh mãn tính gây thiệt hại cho nền kinh tế thế giới 200 tỷ đô la vào năm 2018, với chi phí nghỉ ốm và sinh non lần lượt là 100 tỷ đô la và 90 tỷ đô la.
4.2. Chi phí khắc phục hậu quả của ô nhiễm môi trường tăng
Theo thống kê thì tổng chi phí để giải quyết ô nhiễm không khí ở Trung Quốc được ước tính là 900 tỷ đô la mỗi năm. Trong khi đó, chi phí này ở Mỹ là 600 tỷ đô la mỗi năm.
Các thành phố của Ấn Độ đã đạt điểm bất lợi về chỉ số ô nhiễm không khí cao hàng đầu thế giới trong nhiều năm nay. Và vấn đề này khiến nước này tiêu tốn trung bình 150 tỷ USD mỗi năm.
Năm 2018, chi phí giải quyết không khí bẩn tương đương 6,6% GDP của Trung Quốc, con số này là 5,4% GDP của Ấn Độ và 3% GDP của Mỹ.
5. Biện pháp khắc phục hậu quả của ô nhiễm môi trường
5.1. Tăng cường ý thức cá nhân bảo vệ môi trường
- Biện pháp để khắc phục ô nhiễm môi trường đầu tiên là ý thức của người dân. Nếu người dân có ý thức vứt rác đúng nơi quy định, không xả rác lung tung thì ô nhiễm môi trường sẽ được giảm đáng kể. Ngoài ra, cần có các chương trình giáo dục, nâng cao nhận thức cho trẻ nhỏ.
- Hạn chế sử dụng chất tẩy rửa để ngừa tắc cống thoát nước. Có thể thay chất tẩy rửa bằng chất vi sinh.
5.2. Tăng các biện pháp bảo vệ môi trường của các cơ quan có thẩm quyền
- Hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ và chống ô nhiễm môi trường. Có các chế tài mạnh mẽ để xử phạt.
- Xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn quốc tế.
- Thường xuyên thanh tra, kiểm tra, giám sát môi trường.
- Nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ đối với đội ngũ phụ trách công tác môi trường.
- Đầu tư, trang bị các phương tiện kỹ thuật hiện đại.
- Trồng cây, gây rừng.
- Chôn lấp và đốt rác thải một cách khoa học.
- Sử dụng năng lượng thân thiện với môi trường như gió, mặt trời.
Qua những điều trên, có thể thấy được những hậu quả của ô nhiễm môi trường đã ảnh hưởng đến sức khỏe và đời sống con người như thế nào. Môi trường chính là yếu tố cực kỳ quan trọng trong sự duy trì sự sống của toàn trái đất. nếu môi trường cứ trong tình trạng này càng bị ô nhiễm nặng nề như thế này thì tất cả nhân loại sẽ diệt vong. Chính vì vậy, hãy cùng nhau chung tay tuyên truyền và bảo vệ môi trường bằng những hành động thiết thực nhất. Bên cạnh đó cũng nên khắc phục những hậu quả ô nhiễm môi trường để môi trường không bị ô nhiễm nặng nề hơn.
Cha ông ta từng có câu:“ Sức khỏe là vàng” – vì vậy Hãy cùng Elipsport bảo vệ tài sản vô giá của bạn và gia đinh bằng cách luyện tập chạy bộ mỗi ngày với máy tập chạy bộ Elipsport Lựa chọn máy chạy bộ điện Elipsport là sự tốt nhất cho sức khỏe. nếu bạn chưa đủ điêu kiện tài chính để mua máy chạy bạn có thể lựa chọn một chiếc Xe đạp tập tại nhà giá chỉ từ 1tr-5tr, hoạc mua trả góp % chỉ có tại ELipsport trên 63 tỉnh thành toàn quốc nhé.
Elipsport – Thương hiệu thể thao tại nhà với các dòng sản phẩm như: Máy chạy bộ, xe đạp tập, ghế massage… được khách hàng tin dùng hàng đầu hiện nay. Hệ thống cửa hàng tại 63 tỉnh trên toàn quốc. CEO Elipsport với phương châm: “Sức khoẻ cho người Việt là mục tiêu của cuộc đời tôi.”
Câu hỏi thường gặp
Ô nhiễm môi trường gây ra kích ứng mắt, mũi, da, cổ họng, thở khò khè, ho và tức ngực và khó thở, đến các trạng thái nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như hen suyễn, viêm phổi, viêm phế quản và các vấn đề về phổi và tim, gây ung thư và thậm chí, hiếm khi gây tử vong.
Các bệnh có thể gây ra khi sử dụng nông sản bị nhiễm độc do trồng trên đất bị ô nhiễm là gan to, hệ thần kinh bị ảnh hưởng tiêu cực, giảm chỉ số thông minh ở trẻ em…
Những cơn mưa axit, các chất ô nhiễm như lưu huỳnh, sự gia tăng ôzôn làm hủy diệt nhiều loại thực vật, các khu rừng. Ít cây cối che phủ hơn có nghĩa là khả năng lọc để làm sạch không khí trở nên kém hơn.
Những căn bệnh như đột quỵ nhiệt, chuột rút do nhiệt hoặc thậm chí là tử vong đang ngày càng gia tăng do sự biến đổi khí hậu gây nên.
Số lượng, chất lượng lao động giảm do số người mắc bệnh, tỷ vong liên quan tới ô nhiễm môi trường ngày càng tăng. Các quốc gia cũng phải liên tục tăng chi phí để giảm tác hại của môi nhiễm môi trường.