HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP VỀ PHOTPHO VÀ HỢP CHẤT
1. Dạng 1: P2O5 tác dụng với dung dịch kiềm
a. P2O5 tác dụng với dung dịch NaOH, KOH:
P2O5 + 2NaOH + H2O → 2NaH2PO4
P2O5 + 4NaOH → 2Na2HPO4 + H2O
P2O5 + 6NaOH → 2Na3PO4 + 3H2O
Đặt nOHnP = x. Xét các khoảng giá trị của x:
| x | x < 1 | x = 1 | 1 < x < 2 | x = 2 | 2 < x < 3 | x = 3 | 3 < x |
| Muối | NaH2PO4 dư P2O5 |
NaH2PO4 | NaH2PO4 Na2HPO4 |
Na2HPO4 | Na2HPO4 Na3PO4 |
Na3PO4 | Na3PO4 dư NaOH |
b. P2O5 tác dụng với dung dịch Ca(OH)2, Ba(OH)2:
P2O5 + Ba(OH)2 + H2O → Ba(H2PO4)2
P2O5 + 2Ba(OH)2 → 2BaHPO4 + H2O
P2O5 + 3Ba(OH)2 → 2Ba3(PO4)2 + 3H2O
Tương tự đặt nOHnP = x.
| x | x < 1 | x = 1 | 1 < x < 2 | x = 2 | 2 < x < 3 | x = 3 | 3 < x |
| Muối | Ba(H2PO4)2 dư P2O5 |
Ba(H2PO4)2 | Ba(H2PO4)2 BaHPO4 |
BaHPO4 | BaHPO4 Ba3(PO4)2 |
Ba3(PO4)2 | Ba3(PO4)2 dư Ba(OH)2 |
2. Dạng 2: H3PO4 tác dụng với dung dịch kiềm
a. H3PO4 tác dụng với dung dịch NaOH, KOH:
H3PO4 + NaOH → NaH2PO4 + H2O
H3PO4 + 2NaOH → Na2HPO4 + 2H2O
H3PO4 + 3NaOH → Na3PO4 + 3H2O
Tương tự đặt nOHnP = x.
| x | x < 1 | x = 1 | 1 < x < 2 | x = 2 | 2 < x < 3 | x = 3 | 3 < x |
| Muối | NaH2PO4 dư H3PO4 |
NaH2PO4 | NaH2PO4 Na2HPO4 |
Na2HPO4 | Na2HPO4 Na3PO4 |
Na3PO4 | Na3PO4 dư NaOH |
b. H3PO4 tác dụng với dung dịch Ca(OH)2, Ba(OH)2:
2H3PO4 + Ba(OH)2 → Ba(H2PO4)2 + 2H2O
2H3PO4 + 2Ba(OH)2 → 2BaHPO4 + 4H2O
2H3PO4 + 3Ba(OH)2 → Ba3(PO4)2 + 6H2O
Tương tự đặt nOHnP = x.
| x | x < 1 | x = 1 | 1 < x < 2 | x = 2 | 2 < x < 3 | x = 3 | 3 < x |
| Muối | Ba(H2PO4)2 dư H3PO4 |
Ba(H2PO4)2 | Ba(H2PO4)2 BaHPO4 |
BaHPO4 | BaHPO4 Ba3(PO4)2 |
Ba3(PO4)2 |
Ba3(PO4)2 |
3. Vận dụng:
VD1: Trộn 450mL dung dịch NaOH 1M với 150mL dung dịch H3PO4 2M, dung dịch thu được chứa:
A. Na3PO4 và NaOH B. Na2HPO4 và Na3PO4
C. NaH2PO4 và H3PO4 D. NaH2PO4 và Na2HPO4
Lời giải:
nNaOH = 0,45.1 = 0,45 mol. nH3PO4 = 0,15.2 = 0,3 mol.
Vậy nOHnP = 0,450,3 = 1,5 => tạo 2 muối là NaH2PO4 và Na2HPO4. => Đáp án D
VD2: Cho 14,2 gam P2O5 vào 200 gam dung dịch NaOH 8% thu được dung dịch A. Muối thu được và nồng độ % tương ứng là
A. NaH2PO4 11,2%. B. Na3PO4 và 7,66%.
C. Na2HPO4 và 13,26%. D. Na2HPO4 và NaH2PO4 đều 7,66%.
Lời giải:
nP2O5 = 14,2142 = 0,1 mol. nNaOH = 200.8%40 = 0,4 mol.
Vậy nOHnP = 0,42.0,1 = 2 => tạo muối NaH2PO4 => Đáp án A.