Tri thức kinh nghiệm về vật liệu chủ yếu làm nên bộ truyền trục vít – bánh vít. Trên thực tế thì so với những bộ truyền bánh răng, hay bộ truyền xích, bộ truyền đai thì bộ truyền trục vít – bánh vít chúng ta ít gặp hơn.
Về khái niệm thì bộ truyền trục vít – bánh vít tiêu dùng để truyền di chuyển giữa 2 trục chéo nhau. Góc giữa 2 trục thường bằng 90 và thông thường trục vít sẽ là trục dẫn động
Hình ảnh: Bộ truyền Trục Vít – Bánh Vít
Về phân loại thì trục vít phân loại chủ yếu theo hình dạng biên dạng ren và với 3 loại chính là trục vít Acsimet, trục vít convolute, và trục vít thân khai. Tùy từng đặc trưng và tính ưu việt của từng loại mà phạm vi sử sụng của trục vít và bánh vít sẽ khác nhau. Trong cơ khí phân phối thì chúng ta thường thấy Bộ truyền trục vít – bánh vít được sử dụng rộng rãi trong cơ cấu phân độ, hay những trục vime của máy gia công( máy tiện…..) và cũng thường sử dụng trong những cơ cấu nâng vì với đặc tính ưu việt là khả năng tự hãm
– Như vậy thì ưu điểm chủ yếu của bộ truyền trục vít – bánh vít là
+ Tỷ số truyền to
+ Làm việc êm, ko ồn
+ Với khả năng tự hãm
+ Với độ xác thực động học cao
-Tuy nhiên bộ truyền trục vít cũng tồn tại những nhược điểm ko nhỏ như: Hiệu xuất thấp, sinh nhiệt nhiều do véc tơ vận tốc tức thời trượt to. Ngoài ra thì giá thành phân phối đắt do vật liệu phân phối bánh vít thường là kim loại màu để giảm ma sát
Vậy nên vật liệu được sử dụng chủ yếu để phân phối bộ truyền tục vít – bánh vít hiện nay ngoài thực tế đó là: Trục vít thường làm bằng thép; Bánh vít thường làm bằng hợp kim màu, cụ thể là hợp kim của đồng( đồng thanh). Vì sao lại sử dụng như vậy?
Thực tế thì trục vít( thường là trục dẫn động) được làm bằng thép và ngay tắp lự với trục vì chịu tải to, còn bánh vít ( thường là bánh bị dẫn động, nhận di chuyển từ trục vít) cho nên bề mặt làm việc của bánh vít phải làm bằng vật liệu kém bền hơn, và hợp kim màu, cụ thể là hợp kim đồng được sử dụng chủ yếu vì đồng với rất nhiều tính năng ưa thích với điều kiện làm việc của trục vít – bánh vít.
Mình xin san sớt một số nguyên nhân chủ yếu như sau:
– Đồng với độ bóng cao và với khả năng thấm dầu bôi trơn tốt, làm giảm ma sát trong quá trình làm việc lúc bộ truyền trục vít – bánh vít hoạt động. giảm ma sát lúc làm việc là cực kì quan yếu
– Trong bộ tuyền Trục vít – Bánh vít thì một trong hai vật liệu làm trục vít – bánh vít phải khác vật liệu kia. Và trục chủ động phải với độ cứng cao hơn trục tiêu cực
– Sử dụng hợp kim đồng vì đồng với độ dẫn nhiệt tốt, lại tản nhiệt nhanh, chính vì vậy mà sẽ giảm được nhiệt rõ rệt ở vùng xúc tiếp. Hiện tượng hỏng do dính là khá thấp
– Ngoài ra thì đồng tương đối dễ tìm kiếm, rẻ tiền, dễ sửa chữa và thay thế KS. Cao Thanh Duy