I. LÍ THUYẾT
|
Yếu tố
Phương diện
|
Miêu tả |
Miêu tả nội tâm |
Nghị luận |
|
Khái niệm
|
-Miêu tả là phương thức dùng ngôn ngữ để giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự vật, sự việc, con người, phong cảnh,…làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe.
|
– Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc và diễn biến tâm trạng của nhân vật . Đó là biện pháp quan trọng để xây dựng nhân vật, làm cho nhân vật sinh động. |
– Nghị luận trong văn bản tự sự sự là bàn bạc và đánh giá cho rõ về một vấn đề nào đó, là một yếu tố nhỏ để làm nội bật lên nội dung của văn bản tự sự chứ không phải là yếu tố, phương thức chính như trong văn bản nghị luận |
|
Biểu hiện |
– Thể hiện qua việc diễn đạt các chi tiết, những đặc điểm của người ( vật) được nói tới. |
– Được thể hiện qua suy nghĩ, sự giằng xé phân vân, qua đối thoại, độc thoại nội tâm |
– Thường được thể hiện qua ngôn ngữ, ý nghĩ của nhân vật, qua Lời đối thoại, tranh biện của các nhân vật. |
|
Tác dụng của các yêu tố trong văn bản tự sự |
– Làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, gợi cảm và sinh động hơn |
– Làm cho nhân vật có vai trò quan trọng trong việc xây dựng nhân vật |
– Giãi bày, gửi gắm một ý nghĩ, một tư tưởng, triết lí nào đó. Yếu tố nghị luận làm cho nội dung, chủ đề của truyện mang tính trí tuệ. |
|
Điểm chung |
– Không là phương thức chính trong văn bản tự sự mà chỉ là yêu tố phụ có trong văn bản tự sự để đạt được một số giá trị nhất định ( khắc hoặc nhân vật, bày tỏ quan điểm, giúp người đọc hình dung rõ hơn về một đối tượng…) |
||
|
Lưu ý |
– Vả ba yếu tố trên có thể cùng tồn tại đan xen, kết hợp hài hòa trong một văn bản tự sự
|
||
II. VẬN DỤNG
1. Xác định các yếu tố: miêu tả, miêu tả nội tâm và nghị luận trong các đoạn văn tự sự sau đây
a. Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia
Bẽ bàng mấy sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
(Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du)
b. Quân Thanh chống không nổi, bỏ chạy tán loạn, giày xéo lên nhau mà chết. Tên Thái thú Điền Châu là Sầm Nghi Đống tự thắt cổ chết. Quân Tây Sơn thừa thế chém giết lung tung, thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối, quân Thanh đại bại
( Ngô gia văn phái, Hoàng Lê nhất thống chí)
c. Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi…toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương; không bao giờ ta thương…Vợ tôi không ác, nhưng thị khổ quá rồi. Một người đau chân có lúc nào quên được cái chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác đâu? Người ta khổ quá thì người ta chẳng còn nghĩ gì đến ai được nữa. Cái bản tính tốt của người ta bị những lối lo lắng , buồn đau, ích kỉ che lấp mất. Tôi biết vậy, nên tôi chỉ buồn chứ không nỡ giận.
( Nam Cao- Lão Hạc)
2. Viết một đoạn văn tự sự ngắn ( 15 dòng) chủ đề tùy chọn, trong đó có sử dụng cả 3 yếu tố miêu tả, miêu tả nội tâm và nghị luận. Sau đó chỉ ra 3 yếu tố trên có trong đoạn văn tự sự đó.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….