Chắc hẳn ai cũng đã từng nghe qua cụm từ rối loạn nhân cách chống đối xã hội. Đây là một khái niệm khá phổ biến được đưa vào phim ảnh gần đây. Vậy Psychopath là gì? Người mắc phải chứng rối loạn tâm lý này có gì khác với người bình thường? Làm thế nào để phân biết khái niệm Psychopath và Sociopath?
1. Psychopath là gì?
Psychopath là một dạng rối loạn sức khỏe tâm thần khó phát hiện nhất hay còn được gọi là rối loạn nhân cách chống đối xã hội (Antisocial personality disorder). Thực tế có khá ít người biết được Psychopath là gì và các triệu chứng của psychopath.
Nếu xét về vẻ ngoài, người mắc chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội thường không có biểu hiện thậm chí là một người hấp dẫn và quyến rũ. Tuy nhiên bên trong họ thiếu sự thấu cảm, tính cách tự cao tự đại và có những hành vi chống đối xã hội.
Mặc dù không phải người mắc chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội nào cũng vi phạm pháp luật hay trở thành tội phạm, song một số lớn tội phạm sát nhân đều là người mắc chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội.
Thông thường những người mắc phải chứng này có xu hướng nói dối, cư xử thô bạo hoặc lạm dụng ma túy và rượu. Trong lịch sử tội phạm đã có nhiều cái tên nổi danh mắc chứng Psychopath như Ted Bundy, John Wayne, Gacy hay Dennis Rader.
Rối loạn nhân cách chống đối xã hội Psychopath là gì?
2. Dấu hiệu và triệu chứng của người bị Psychopath
Vậy dấu hiệu của psychopath là gì? Mặc dù khó có thể phát hiện ra một người mắc phải chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội, những căn cứ theo các nghiên cứu về Psychopath có thể dựa trên những biểu hiện đơn giản sau để phỏng đoán một người có đang bị rối loạn nhân cách hay không:
2.1. Không có cảm xúc
Theo một nghiên cứu của nhà tâm lý Scott Bonn, người mắc phải Psychopath thường không thể hiện cảm xúc của mình hay nói cách khác họ gần như không có sự đồng cảm. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng người Psychopath thậm chí không có cảm giác sợ hãi. Mặc dù vậy họ vẫn có cảm giác vui mừng, hân hoan hay ghê tởm.
2.2. Ngủ ít
Ngoài ra người Psychopath thường ngủ rất ít chỉ từ 4-6 tiếng trong một đêm đó họ thường xuyên bị kích động. Có thể nói họ khó có thể bình tĩnh và ngủ ngon. Tuy nhiên việc ngủ ít không ảnh hưởng đến vấn đề cảm xúc như người bình thường.
2.3. Thích làm cho người khác cảm giác có lỗi
Một đặc điểm dễ nhận biết ở người bị mắc chứng Psychopath là họ thường không bao giờ nhận lỗi về phía mình. Nhóm người này thường thích cướp lời người khác và diễn giải để đổ lỗi cho người khác khiến họ cảm thấy tội lỗi. Đặc biệt họ rất thích kích động để đối phương tức điên lên.
2.4. Thích thể hiện và luôn có sức hút đặc biệt
Người bị mắc chứng rối loạn nhân cách chống đối thường thích sự chú ý, và thành công tạo dựng được bề ngoài thân thiện. Họ có thể khiến bất cứ ai tin tưởng với hình tượng vô hại của bản thân
2.5. Rất yêu bản thân mình
Một đặc điểm khác của người Psychopath là biểu hiện cho mọi người thấy cái đẹp, cái tốt nhất của bản thân và chăm chăm nhìn vào lỗi sai của những người khác. Nói cách khác chứng rối loạn nhân cách khiến họ thích được khen ngợi.
2.6. Luôn nói dối
Để đạt được mục đích mình muốn, người mắc Psychopath có thể sẵn sàng nói dối mà không cảm thấy áy náy hay xấu hổ. Mặt khác họ cũng không cảm thấy sợ hãi khi bị phát hiện. Kéo theo đó người này sẽ luôn tìm cách lấp liếm vấn đề trong tình huống bất lợi.
2.7. Vô trách nhiệm
Kèm theo biểu hiện nói dối không màng đến hậu quả của người bị rối loạn nhân cách chống đối xã hội, họ luôn phủ nhận trách nhiệm về hành động của bản thân.
2.8. Luôn phá vỡ quy tắc
Bởi thiếu tính thấu cảm người Psychopath không có khái niệm về tính đúng đắn của pháp luật. Có thể nói họ đặt bản thân lên hàng đầu và không tuân theo pháp luật. Mặt khác họ còn khuyến khích nạn nhân làm theo nhằm mục đích rũ bỏ trách nhiệm.
2.9. Có dấu hiệu mất trí nhớ
Người mắc chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội thường có một số biểu hiện bất ổn về mặt trí nhớ chẳng hạn như khó nhớ một sự kiện hằng ngày hoặc những thông tin quan trọng.
2.10. Lòng tự trọng thấp
Đi kèm với tình yêu bản thân, lòng tự trọng của người mắc chứng Psychopath khá thấp. Họ chủ yếu dựa trên lời khen của người khác để xác định khả năng của bản thân, do đó họ cũng có cảm giác bất an và tự ti. Khả năng độc lập và tự trị của những người này rất thấp, họ thường làm theo các hành vi của người khác.
2.11. Sợ bị bỏ rơi
Ngoài ra người bị Psychopath khiến người khiến sợ hãi vì các hành vi hoang tưởng xuất phát từ sự cô đơn, sợ bị bỏ rơi của người bệnh.
Dấu hiệu và triệu chứng của Psychopath là gì?
3. Nguyên nhân hình thành nên bệnh Psychopath
Nguyên nhân hình thành chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội Psychopath là gì tới giờ vẫn còn là câu hỏi bí ẩn đối với nhiều nhà tâm lý học. Nhân cách có thể nói là tổ hợp giữa suy nghĩ, cảm xúc và hành vi khiến mỗi người trở nên độc đáo giữa những người khác. Khi đó nhân cách tác động đến cách mà con người nhìn nhận thế giới bên ngoài, quyết định niềm tin của cá nhân với một tập thể.
Tuy nhiên theo phỏng đoán của các nhà khoa học, các trường hợp sau đây có thể là cơ sở cho sự xuất hiện chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội:
- Yếu tố di truyền là một trong những yếu tố dễ dẫn đến rối loạn nhân cách chống đối xã hội. Một số tình huống trong cuộc sống cũng là tác nhân đánh thức sự phát triển của chứng rối loạn này.
- Ngoải yếu tố di truyền và trong cuộc sống, một số thay đổi trong não bộ cũng dẫn đến sự hình thành chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội.
- Mặt khác một số yếu tố ngoại cảnh cũng là nguyên nhân gây ra chứng rối loạn này chẳng hạn nh rối loạn hành vi thời thơ ấu, bị lạm dụng và bỏ bê khi còn nhỏ, cuộc sống gia đình không ổn định và bạo lực,… Theo nhiều nghiên cứu cho thấy đàn ông là nhóm đối tượng có nguy cơ mắc chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội cao hơn phụ nữ.
Nguyên nhân hình thành Psychopath là gì?
4. Cách phân biệt Sociopath và Psychopath
Theo tài liệu chẩn đoán và thống kê bệnh tâm thần V (DSM-5) được phát hành bởi Hội tâm thần Mỹ năm 2013, cả sociopath và psychopath đều được liệt dưới dưới mục chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội (ASPD). Căn cứ theo tài liệu, cả sociopath và psychopath sở hữu những điểm tương đồng nhất định khiến nhiều người dễ gây nhầm lẫn giữa hai khái niệm này.
Có thể thấy điểm chung nhất của hai chứng bệnh này bao gồm các điểm như sau:
- Có sự coi thường, bất chấp luật pháp và xã hội
- Coi nhẹ quyền lợi và cảm xúc của người khác
- Không cảm thấy tội lỗi hoặc ăn năn hối hận
- Có khuynh hướng bộc lộ hành vi bạo lực
Tuy nhiên giữa Sociopath và Psychopath vẫn có sự khác nhau nhất định. Sự khác nhau giữa Sociopath và Psychopath là gì?
Đối với Sociopath, nhóm người này có xu hướng dễ kích động và hay lo lắng. Họ có xu hướng bộc phát cảm xúc một cách đột ngột bao gồm cả những cơn thịnh nộ.
Nhìn chung người mắc chứng Sociopath thường ít được xã hội chấp nhận hoặc không có khả năng làm hoặc sống tại một nơi ổn định. Mặc dù khó có khả năng thiết lập mối quan hệ gắn bó với người khác, nhưng người bị Sociopath vẫn có thể thiết lập quan hệ với một cá nhân hoặc nhóm người cụ thể nào đó.
Đối với những Sociopath xét theo góc độ tội phạm học, những hành vi phạm tội mà sociopath gây ra bao gồm cả tội giết người thường có xu hướng ngẫu nhiên và tự phát thay vì lên kế hoạch kỹ lưỡng và logic.
Trái ngược với các sociopath, nhóm người psychopath không có khả năng thiết lập mối quan hệ gắn bó tình cảm hoặc cảm thấy thấu cảm với bất kỳ ai. Dù vậy họ vẫn dễ dàng xóa tan những sự nghi ngờ từ người khác vì khả năng ngụy trang quá tốt.
Cách psychopath thường hay dẫn dụ để có được lòng tin của mọi người bằng cách bắt chước các cảm xúc và hành vi của người khác. Thông thường họ đều là những người có công việc ổn định và học thức cao. Người mắc Psychopath xét theo góc độ tội phạm thường cẩn thận lên kế hoạch tỉ mỉ không giống như các Sociopath.
Một cách khác để so sánh hai khái niệm Sociopath và Psychopath nằm ở nguyên nhân hình thành hai loại bệnh này. Các nhà khoa học vẫn cho rằng, Psychopath chính là kết quả của yếu tố di truyền còn Sociopath là kết quả của môi trường.
Sự hình thành của Psychopath dựa trên sự thiếu sót về mặt sinh lí, do sự phát triển không đầy đủ của não bộ dẫn đến khó có thể kiểm soát cảm xúc và cơn bốc đồng. Đối với sociopath, các nhà khoa học cho rằng sang chấn và bạo lực tinh thần là nguyên nhân gây ra căn bệnh này.
Điều này có thể chứng minh cho sự thấu cảm của sociopath ở một tình huống cụ thể nào đó, họ có thể thấu cảm với người này nhưng không thấu cảm đối với người khác.
Sự khác biệt giữa Sociopath và Psychopath là gì?
5. Cách điều trị rối loạn nhân cách chống đối xã hội – Psychopath
Trị liệu tâm động năng hoặc phân tâm có thể làm gia tăng nhận thức về những ý thức, ý nghĩa triệu chứng và vô thức. Điều này có thể giúp người bệnh thay đổi chúng.
Hiện nay vấn đề điều trị các bệnh tâm lý chống đối xã hội vẫn còn gặp nhiều khó khăn do vấn đề tâm lý này còn khá mới. Nhiều người thậm chí không biết rõ Sociopath là gì, Psychopath là gì? Sau khi được chẩn đoán bệnh, các chuyên gia tâm lý sẽ tùy vào tình huống và hành vi của người bệnh mà lên kế hoạch trị liệu khác nhau.
Một trong số các phương pháp giải quyết vấn đề là liệu pháp hành vi nhận thức. Phương pháp này dạy cách thay thế những suy nghĩ tiêu cực bằng các suy nghĩ và hành vi tích cực hơn. Ngoài ra trị liệu tâm động năm hoặc phân tâm cũng là một cách để người bệnh gia tăng nhận thức về ý thức và ý nghĩa của ý thức.
Tóm lại Psychopath là gì? Đây là một dạng rối loạn sức khỏe tâm thần khá khó phát hiện và chữa trị. Mong rằng bạn đã có sự hiểu biết đúng đắn về Psychopath tránh sự nhầm lẫn giữa các khái niệm bệnh lý và phóng đại các triệu chứng của bệnh này.
Psychopath nói chung và các bệnh lý về sức khỏe tâm thần nói riêng là những căn bệnh rất khó phát hiện và chữa trị. Tuy nhiên, bạn đừng nên quá lo lắng về điều này, chỉ cần duy trì lối sống tích cực bằng cách tập luyện thể dục hằng ngày, tỷ lệ mắc cách chứng bệnh này sẽ giảm đáng kể. Máy chạy bộ Elipsport và xe đạp tập là các giải pháp hoàn hảo nếu bạn quá bận rộn, không có đủ thời gian đến phòng tập. Ngoài ra, thư giãn với ghế massage mỗi tối cũng là phương pháp đẩy lùi các chứng bệnh tâm lý hiệu quả đấy. Hãy thử áp dụng các cách trên và cảm nhận sự thay đổi từ cơ thể nhé!
Elipsport – Thương hiệu thể thao tại nhà với các dòng sản phẩm như: Máy chạy bộ, xe đạp tập, ghế massage… được khách hàng tin dùng hàng đầu hiện nay. Hệ thống cửa hàng tại 63 tỉnh trên toàn quốc. CEO Elipsport với phương châm: “Sức khoẻ cho người Việt là mục tiêu của cuộc đời tôi.”