I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
– Cây có tính hướng sáng. Ánh sáng có ảnh hưởng tới hình thái và hoạt động sinh lí của cây:
+ Về hình thái: những cây mọc trong rừng có thân cao, thẳng, cành chỉ tập trung ở ngọn cây. Những cây mọc ngoài sáng thường thấp và tán rộng.
+ Về hoạt động sinh lí: ánh sáng ảnh hưởng nhiều đến hoạt động sinh lí của cây như quang hợp, hô hấp và khả năng hút nước của cây.
– Tùy theo khả năng thích nghi với điều kiện chiếu sáng, thực vật được chia thành 2 nhóm: nhóm cây ưa sáng và nhóm cây ưa bóng.
|
Những đặc điểm của cây |
Cây ưa sáng |
Cây ưa bóng |
|
Đặc điểm hình thái |
+ Thân cây nếu mọc riêng lẻ thường thấp, phân cành nhiều, tán rộng ; cây mọc ở nơi nhiều cây thân cây cao, mọc thẳng, cành tập trung phần ngọn, lá và cành phía dưới sớm rụng. + Lá nhỏ, tầng cutin dày, màu nhạt, phiến lá dày, mô dậu phát triển, lá thường xếp xiên góc. + Lục lạp có kích thước nhỏ. |
+ Thân cây nhỏ ở dưới tán các cây khác. + Lá to, tầng cutin mỏng, màu đậm, phiến lá mỏng, mô dậu kém phát triển, lá thường xếp xen kẽ nhau và nằm ngang so với mặt đất. + Lục lạp có kích thước lớn. |
|
Đặc điểm sinh lí |
+ Cây ưa sáng có cường độ quang hợp và hô hấp cao dưới ánh sáng mạnh. |
+ Cây ưa bóng có cường độ quang hợp và hô hấp cao dưới ánh sáng yếu. |
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống động vật
– Ánh sáng ảnh hưởng đến đời sống của động vật:
+ Ánh sáng giúp động vật định hướng trong không gian. Ví dụ: ánh sáng giúp ong kiếm mật hoa, giúp chim di cư.
Ong sử dụng mặt trời để báo hiệu nơi có thức ăn cho đàn
+ Ánh sáng ảnh hưởng rất rõ rệt đến quá trình sinh trưởng và phát dục ở động vật. Ví dụ: vào mùa đông, thời gian chiếu sáng ít, các loài sâu ăn lá ngừng sinh sản.
+ Nhịp chiếu sáng ngày, đêm ảnh hưởng đến nhiều loài động vật. Ví dụ: trâu, bò, nai, ngựa,… hoạt động vào ban ngày. Ngược lại, cáo, chồn, sóc,… lại thường hoạt động vào ban đêm.
– Dựa vào sự thích nghi với điều kiện chiếu sáng, người ta phân biệt hai nhóm động vật: nhóm động vật ưa sáng và nhóm động vật ưa tối.
+ Nhóm động vật ưa sáng: Cơ quan thị giác phát triển, từ cơ quan cảm quang của động vật bậc thấp đến mắt có cấu tạo phức tạp ở động vật bậc cao. Thân con vật thường có màu sắc, nhiều trường hợp rất sặc sỡ.
+ Nhóm động vật ưa tối: Thân có màu sẫm. Mắt có thể phát triển (cú, chim lợn…) hoặc nhỏ lại (lươn), phát triển xúc giác, có cơ quan phát sáng.