I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
* Ăng-ghen (1820-1895)
– Sinh tại Bác-men (Đức). Là nhà triết học, lí luận chính trị xuất sắc.
– Là nhà hoạt động cách mạng của phong trào Quốc tế cộng sản, người bạn chiến đấu thân thiết của Các-mác.
– Ăng-ghen đã cùng Các-mác soạn thảo: “Tuyên ngôn Đảng Cộng Sản” (1848)
* Các-mác (1818-1883)
– Là nhà triết học và lí luận chính trị vĩ đại, người Đức.
– Là lãnh tụ thiên tài của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên toàn thế giới.
– Ông sáng tạo chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, xây dựng học thuyết kinh tế mác xít, chủ nghĩa xã hội khoa học.
– Học thuyết của ông là vũ khí lí luận và hành động của giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh chống ách thống trị tư sản.
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác
– Văn bản “Ba cống hiến vĩ đại của Các-mác” là bài điếu văn của Ăng-ghen đọc trước mộ Mác. Được sáng tác vào tháng 3/1883, sau khi Các-mác qua đời.
b. Bố cục
– Phần 1 (đoạn 1-2): Không gian, thời gian và tư thế ra đi một cách rất nhẹ nhàng, thanh thản của C.Mác trước khi bước vào cõi vĩnh hằng.
– Phần 2 (đoạn 3-6): Những công lao và cống hiến của C.Mác cho lịch sử nhân loại.
– Phần 3 (đoạn 7 và câu kết): Thể hiện nỗi tiếc thương vô hạn trước tổn thất không thể bù đắp được này của nhiều người dân trên thế giới.
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Tình cảm Ăng-ghen đối với Các-mác qua việc thuật lại lần cuối cùng gặp Các-mác
Thời điểm của cuộc ra đi: Ngày 14/03/1883 (buổi chiều 3 giờ kém 15 phút).
→ một giây phút như bao giây phút khác nhưng giây phút Các – mác ra đi nó đánh dấu một tổn thất lớn
→ Đó là sự mất mát của nhà tư tưởng vĩ đại nhất: “Nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong số những nhà tư tưởng vĩ đại”
→ Cách diễn đạt theo lối đòn bẫy nhằm nêu bật tầm vóc của Các – mác đó không phải là sự ra đi của một con người bình thường.
Không gian lúc ra đi:
+ Văn phòng của Các-mác
+ Trên chiếc ghế bành
→ Một không gian bình thường của một căn phòng, nhưng giữa không gian bình thường đó có một con người phi thường → Các – mác: “Để Mác ở lại một mình vẻn vẹn chỉ có hai phút, chúng tôi đã thấy ông ngủ thiếp đi thanh thản trên chiếc ghế bành – nhưng là giấc ngủ nghìn thu” → Các-mác diễn đạt theo lối đòn bẫy làm nổi bật niềm tiếc thương đau xót.
Niềm tiếc thương và kính trọng đối với Các-mác:
Ăng-ghen đã sử dụng kết cấu trùng điệp để nêu bật tầm vóc của Các-mác và sự mất mát lớn lao của nhân loại:
+ Tầm vóc của Các-mác: nhà cách mạng, nhà khoa học.
+ Sự mất mát: Đối với giai cấp vô sản đang đấu tranh, đối với khoa học, lịch sử.
2. Những công lao và cống hiến của Các-mác
– C.Mác là người tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài người qua các thời kì lịch sử, mà bản chất của quy luật đó là cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng của xã hội.
– C.Mác đã tìm ra quy luật vận động riêng của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa hiện nay và của xã hội tư sản do phương thức đó để ra. Đó là quy luật về giá trị thặng dư.
– C.Mác đã kết hợp giữa lí luận và thực tiễn, biến các lí thuyết cách mạng khoa học thành hành động cách mạng.
=> Với những cống hiến đó, C.Mác đã trở thành một nhà khoa học, một nhà cách mạng lỗi lạc và là người tiên phong trong sự nghiệp giải phóng giai cấp vô sản hiện đại. Ngoài ra, ông còn là người sáng lập ra hội Liên hiệp công nhân quốc tế. Tất cả những cống hiến và đóng góp đó, C.Mác đã trở thành “nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong các nhà tư tưởng hiện đại”.
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật so sánh tăng tiến
– Biện pháp so sánh tăng tiến được Ăng-ghen sử dụng ở phần hai để làm nổi bật cống hiến của C.Mác và tầm sao của một tư tưởng vĩ đại đối với thời đại. So sánh:
Giống như:
+ Đác-uyn đã tìm ra quy luật phát triển của thế giới hữu cơ.
+ Mác đã tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài người.
2. Nội dung
– Với những đóng góp to lớn, Mác đã trở thành nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong số những nhà tư tưởng hiện đại. “ Tên tuổi và sự nghiệp của ông đời đời sống mãi”