Bệnh đa nhân cách còn được biết với cái tên rối loạn nhân cách là một loại bệnh tâm lý ảnh hưởng đến hành vi và thái độ của người bệnh. Khi mắc bệnh, bên trong người bệnh sẽ tồn tại hai nhân cách. Chứng bệnh này khá nguy hiểm nên cần được chữa trị kịp thời. Bạn hãy tham khảo những chia sẻ trong bài viết sau.
Đôi lúc, con người chúng ta sẽ tồn tại những nét tính cách đối lập nhau, khi thì dịu dàng nhưng có lúc nóng nảy, lúc thì bao dung nhưng khi lại ích kỷ. Tùy thuộc vào từng đối tượng giao tiếp khác nhau mà chúng ta sẽ có cách ứng xử khác nhau, đây là điều bình thường. Tuy nhiên, nếu tính cách của bạn thay đổi thất thường thì rất có thể bản thân bạn đã mắc chứng bệnh đa nhân cách.
1. Bệnh đa nhân cách là gì?
Rối loạn đa nhân cách chính là một loại bệnh tâm lý. Chứng bệnh này có tên tiếng anh là Dissociative Identity Disorder (DID) và là vấn đề khá phức tạp đối với những chuyên gia tâm lý.
Đa nhân cách là một loại bệnh tâm lý
Bạn đã bao giờ rơi vào trạng thái mơ màng, không nhận thức được những gì xảy ra xung quanh, cảm thấy bản thân mình bị tách biệt với thế giới nếu làm việc quá căng thẳng hay chưa? Chứng rối loạn đa nhân cách cũng chính là một dạng tách biệt với môi trường xung quanh nhưng tình trạng nghiêm trọng hơn. Quá trình tâm thần này sẽ khiến bệnh nhân mất kết nối với ký ức, suy nghĩ, hành động, cảm xúc hoặc chính nhân cách của mình.
Bệnh nhân có khả năng đã gặp phải sang chấn tâm lý trong quá khứ. Do đó, họ sẽ bảo vệ bản thân bằng cách tách mình khỏi trải nghiệm đau đớn hay bạo lực đó. Để tách mình khỏi tình huống gây căng thẳng, bệnh nhân sẽ tạo ra nhiều nhân cách khác nhau nhằm thay mình giải quyết đau buồn và căng thẳng trong cuộc sống.
Các nhân cách mà bệnh nhân bộc lộ thường không hoàn chỉnh mà chỉ là mảng tính cách rời rạc. Các nhân cách khác nhau sẽ có tuổi, giới tính, thậm chí là chủng tộc riêng, có tư thế, cử chỉ cùng cách nói chuyện riêng biệt. Theo thống kê, tỷ lệ người mắc bệnh này là từ 0.01% đến 1% trên tổng số dân số trên thế giới và nữ giới sẽ có tỉ lệ mắc cao hơn nam giới gấp 5 lần.
2. Những biểu hiện của người đa nhân cách
Những biểu hiện được chia sẻ dưới đầy hầu hết xảy ra với mọi đối tượng nhưng mức độ nặng, nhẹ khác nhau. Những người mắc bệnh nhẹ thường chấm dứt triệu chứng nhanh hơn, thời gian mắc bệnh lâu hơn. Người bệnh nặng sẽ xảy ra thường xuyên, càng ngày bệnh càng khiến nạn nhân kiệt sức, gây tổn hại đến cơ thể và sức khỏe.
Rối loạn đa nhân cách được chia thành nhiều cấp độ, các nhóm khác nhau, vì vậy biểu hiện của nó cũng có một số sự khác biệt nhất định. Tuy nhiên, hầu hết các biểu hiện đều xảy ra trên mọi đối tượng ở mức độ nặng nhẹ và khả năng tái phát lâu hay mau.
2.1. Biểu hiện của rối loạn nhân cách hoang tưởng
Người bị rối loạn nhân cách hoang tưởng thường nghi ngờ người khác. Họ luôn tìm đủ cách để tìm ra mối nghi ngờ của mọi người xung quanh, cho rằng mọi người xung quanh lúc nào cũng lợi dụng và sỉ nhục họ.
Hoang tưởng là biểu hiện của rối loạn đa nhân cách
Tâm trạng của người bệnh thường xuyên lên xuống thất thường và có xu hướng nhạy cảm với bất cứ sự từ chối nào. Họ hay chỉ trích cũng như trút giận và ganh tị thái quá. Vì những biểu hiện này, người bị rối loạn nhân cách hoang tưởng thường không mở rộng được mối quan hệ với bất cứ ai.
2.2. Biểu hiện bệnh đa nhân cách phân liệt Schizoid
Rối loạn nhân cách phân biệt Schizoid có liên quan mật thiết đến quá trình giao tiếp và tác động đến người khác. Một số người thích và tỏ ra hứng thú khi nói chung với người khác. Một số người lại tỏ ra khó chịu với tất cả mọi người xung quanh.Bên cạnh đó cũng tồn tại những người luôn đa nghi với mọi thứ, khi sự lập dị này lên đến đỉnh điểm, đây là cơ sở hình thành nên ba rối loạn nhân cách khác nhau điển hình là nhân cách phân liệt.
Những người mắc chứng rối loạn nhân cách phân liệt thường tách biệt với thế giới bên ngoài và những mối quan hệ xã hội. Có thể nói không mong muốn gói gọn bản thân một mình thay vì dành thời gian cho người khác. Đời sống của người bệnh khô cằn và nhàm chán. Đời sống tình dục của người rối loạn nhân cách phân liệt chỉ nằm trong trí tưởng tượng. Đặc biệt họ không hề thấu cảm đối với suy nghĩ và cảm xúc của người khác hoặc cũng có thể họ không có hứng thú tìm hiểu.
2.3. Biểu hiện rối loạn nhân cách ranh giới Borderline
Rối loạn nhân cách ranh giới Borderline là một loại biến chứng khi người bệnh bị rối loạn cảm xúc trống trải và tự nhận thức kém. Người bệnh thường xuyên có những mối quan hệ không ổn định và một số hành vi bốc đồng. Dấu hiệu rõ nhất của bệnh rối loạn nhân cách ranh giới borderline là thường xuyên hoang tưởng và mất liên hệ với thực tại. Ngoài ra họ thường có suy nghĩ tự hủy hoại bản thân.
2.4. Biểu hiện rối loạn nhân cách dạng Schizotypal
Người mắc bệnh rối loạn nhân cách dạng Schizotypal tương tự những kẻ lập dị, họ có rất ít mối quan hệ gần gũi. Họ thường giữ khoảng cách với người khác và không hoàn toàn thoải mái khi giao tiếp với người khác. Đặc biệt trong suy nghĩ của những người này, họ thường có những ý nghĩ hết sức vô lý bất thường và tin vào những điều phi thực tế.
Người bị đa nhân cách thường lập dị
2.5. Biểu hiện bệnh đa nhân cách kịch tính Histrionic
Người bị bệnh rối loạn đa nhân cách kịch tích Histrionic là người không có tính kiên nhẫn hay gắn bó lâu dài với một vấn đề nào đó. Người bệnh dễ bị ám thị và dễ bị ảnh hưởng bởi người khác.
Họ thường lôi kéo sự chú ý của người khác thậm chí bằng cách nói dối. Khi không được đáp lại, họ sẽ trở nên cáu gắt hay khó tính, một số trường hợp nặng hơn thì trả thù. Những người này có xu hướng tìm kiếm các loại cảm xúc mới và giữ thái độ coi thường mọi người xung quanh. Mặc dù vậy họ mong muốn được người khác chú ý thông qua cách ăn mặc.
2.6. Biểu hiện rối loạn nhân cách yêu bản thân thái quá
Đúng như tên gọi của nó, người bị bệnh rối loạn đa nhân cách yêu bản thân thái quá sẽ yêu chính bản thân mình một cách vượt giới hạn. Họ luôn coi mình là trung tâm vũ trụ vượt trội hơn những người khác. Người rối loạn nhân cách yêu bản thân thái quá luôn khao khát chiến thắng trong mọi lĩnh vực.
Đặc biệt họ luôn ảo tưởng trong suy nghĩ và hành động của bản thân. Người bệnh có xu hướng lợi dụng người khác để vụ lợi cho chính mình mà không quan tâm đến cảm xúc của người khác. Tuy nhiên những người bệnh có khả năng quyến rũ rất mãnh liệt và có thể đưa ra nhiều lời khuyên đầy tính triết lí trong bất kì hoàn cảnh nào.
Có thể nói tình trạng tâm thần phân liệt đa nhân cách ở Việt Nam và trên thế giới đang có sự gia tăng đáng kể. Bạn nên điều trị kịp thời thời để tránh bị tác động tiêu cực từ căn bệnh này gây ra.
3. Bệnh đa nhân cách có nguy hiểm không?
Thực tế rối loạn đa nhân cách cực kỳ nguy hiểm. Đầu tiên nó làm xáo trộn cuộc sống của người bệnh. Tiếp theo đó người bị bệnh khi bị nhân cách khác chi phối có thể gây hại cho bản thân và nhiều người xung quanh.
Trong lịch sử tội phạm, có đến hàng loạt tên sát nhân mắc chứng rối loạn đa nhân cách. Tiêu biểu trong số đó là hai tên tội phạm Kenneth Bianchi và Angelo Buono. Từ 10/1977 đến 02/1978, hai tên này đã thực hiện tổng cộng 10 vụ án tại Los Angeles.
Bệnh đa nhân cách có nguy hiểm không?
Có thể thấy mức độ nguy hiểm của rối loạn đa nhân cách chia theo nhiều nhóm khác nhau bao gồm:
- Nhóm A gồm rối loạn nhân cách phân liệt, phân lập, nhân cách hoang tưởng.
- Nhóm B gồm rối loạn nhân cách chống xã hội, nhân cách ái kỷ và nhân cách ranh giới
- Nhóm C gồm rối loạn nhân cách tránh né, ám ảnh cưỡng chế và nhân cách phụ thuộc.
4. Cách chữa bệnh đa nhân cách hiệu quả nhất
Có khá nhiều cách để chữa rối loạn nhân cách phân liệt. Bạn có thể tham khảo một số phương pháp sau:
- Chữa bệnh bằng liệu pháp phân tích tâm lý: Đối với liệu pháp phân tích tâm lý, bác sĩ tâm lý sẽ hướng tới các nhân tố bên trong đánh thức cảm xúc của người bệnh.
- Chữa bệnh bằng liệu pháp nhận thức hành vi: Liệu pháp hướng đến những khía cạnh đặc biệt trong suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của con người. Thông thường bác sĩ tâm lý sẽ áp dụng các phương pháp nhận thức, phân tích nhận thức, tâm lý trị liệu và hành vi biện chứng của người bệnh.
- Chữa bệnh bằng liệu pháp cộng đồng: Một liệu pháp khá đưa ưa chuộng gần đây là liệu pháp cộng đồng. Đây là cách để bệnh nhân điều chỉnh cảm xúc, chia sẻ những suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của bản thân. Họ cũng được khuyến khích đưa ra cảm nhận đối với các hành vi của người khác.
Thực tế không có bất cứ loại thuốc nào được phê duyệt để chữa trị bệnh đa nhân cách. Tuy nhiên một số loại thuốc được áp dụng để cân bằng hormone và hóa chất bên trong não như thuốc trầm cảm, thuốc an thần, hay thuốc chống lo âu kích động.
Thuốc chống trầm cảm giúp cải thiện tâm trạng chán nản, ngăn các nguy cơ tự tử hay làm hại đến bản thân. Thuốc an thần là loại thuốc thường được dùng trong chữa trị rối loạn nhân cách hoang tưởng, và phân cách phân liệt.
Cách chữa trị bệnh đa nhân cách bằng liệu pháp tâm lý
5. Cách nói chuyện với người bị đa nhân cách
Việc điều trị bệnh rối loạn đa nhân cách rất khó khăn và đòi hỏi nhiều thời gian để kết nối với người bệnh. Bởi kiến thức về các loại bệnh tâm lý này còn hạn chế, nhiều người thân xung quanh bệnh nhân thường tỏ ra mất bình tĩnh hay sợ hãi trước người bệnh.
5.1. Bình tĩnh khi bệnh nhân thay đổi nhân cách
Mặc dù rất khó khăn khi đối diện với nhiều nhất cách khác nhau, tuy nhiên bạn nhất định không nên hoảng loạn khi gặp họ. Điều bạn cần làm nhất là tìm hiểu về loại bệnh này cũng như làm quen với nhiều nhân cách khác bên trong cơ thể người bệnh.
Các nhân cách bên trong cơ thể có thể có sự cách biệt về tuổi tác, giới tính lẫn tính cách. Một số nhân cách có thể không nhận biết được bạn và thường xuyên bị chuyển đổi trong quá trình làm việc và nói chuyện.
Trong trường hợp nhân cách đột ngột thay đổi, bạn không nên hoảng hốt mà thừa nhận hoặc giả vờ không biết khi bệnh nhân bị thay đổi nhân cách. Theo đó bạn nên tránh tiếp tục chủ đề đang nói mà tập trung vào nhân cách đang hiện diện.
5.2. Kiên nhẫn
Mặc dù việc kết nối với bệnh nhân mắc bệnh đa nhân cách khá khó khăn, một lúc nào đó bạn sẽ cảm thấy tuyệt vọng tuy nhiên bạn nên nhớ rằng bệnh nhân cũng đang đối diện khó khăn tương tự. Họ cũng không thể nhớ những gì họ đang nói và kiểm soát cơ thể khi nhân cách khác điều khiển.
Cách nói chuyện với những nhân cách trong một người
Bạn nên kiên nhẫn ngay cả khi những nhân cách khác khiến bạn không hài lòng. Nếu mọi chuyện vượt quá giới hạn, bạn có thể nghỉ ngơi tránh xa cuộc đối thoại một lát. Ngoài ra bạn nên lưu ý rằng, mọi cuộc điều trị cho người bị đa nhân cách đều cần được thực hiện dưới sự giám sát của các chuyên gia trong lĩnh vực tâm thần.
Tóm lại bệnh đa nhân cách là một dạng bệnh lý tâm thần gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống người bệnh những người xung quanh. Vì vậy nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu triệu chứng của những người xung quanh mắc bệnh và những biểu hiện của bệnh. Đừng ngần ngại liên hệ với các chuyên gia tâm lý để được chẩn đoán chính xác.
Không ai có thể phủ nhận rằng ”sức khỏe vẽ nên thành công” chúng ta không thể làm bất cứ việc gì nếu không có sức khỏe. Vậy nên, hãy quan tâm đến sức khỏe của bạn và gia đình nhiều hơn bằng cách tập thể dục mỗi ngày. Nếu bạn yêu thích chạy bộ hãy tham khảo ngay may chay bo dien, thành viên trong gia đình có người thích đạp xe hãy chọn chiếc xe đạp tập, ông bà bố mẹ cần một thiết bị thư giản, giảm đau mỏi hãy chọn ghế massage. Đến Elipsport giải pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện cho cả gia đình bạn.
Elipsport – Thương hiệu thể thao tại nhà với các dòng sản phẩm như: Máy chạy bộ, xe đạp tập, ghế massage… được khách hàng tin dùng hàng đầu hiện nay. Hệ thống cửa hàng tại 63 tỉnh trên toàn quốc. CEO Elipsport với phương châm: “Sức khoẻ cho người Việt là mục tiêu của cuộc đời tôi.”
Câu hỏi thường gặp
Để xác định một người có mắc rối loạn đa nhân cách hay không thì trước hết, bản thân người bệnh cần ý thức được những triệu chứng bệnh của mình và đến bác sĩ tâm lý để được chẩn đoán.
Khi sinh ra, con người luôn có nhiều nhân cách khác nhau nhưng sẽ kém phát triển và ẩn núp trong tìm thức. Nếu có tác nhân nào tác động thì các nhân cách đó sẽ trỗi dậy và kiểm soát con người.
Người bị rối loạn đa nhân cách còn có thể gặp một số vấn đề tâm thần khác như trầm cảm, muốn tự tử, cảm thấy bị cưỡng chế, thay đổi cảm xúc liên tục, rối loạn ăn uống, ảo giác, hoảng loạn, ám ảnh, rối loạn giấc ngủ…
Một số triệu chứng của chứng rối loạn đa nhân cách có thể ảnh hưởng tới cuộc sống của người bệnh như rối loạn giải thể nhân cách, tri giác sai thực tại, mất trí nhớ, nhầm lẫn nhân cách của bản thân…
Người bệnh dễ bị kích thích, hay gây hấn, dối trá, lọc lừa, hỗn hào với cha mẹ, anh em, người lớn tuổi. Một số lại miễn cưỡng, tránh né trong hoạt động nghề nghiệp, giao tiếp, chỉ dám làm việc khi có người bảo trợ, chịu trách nhiệm thay cho mình.