Chất béo, trắc nghiệm hóa học lớp 9 2022 | Mytranshop.com

A. LÝ THUYẾT

I. Trạng thái tự nhiên và tính chất vật lí.

1. Trạng thái tự nhiên

– Chất béo gồm mỡ lấy từ động vật và dầu ăn lấy từ thực vật.

– Trong cơ thể động vật, chất béo tập trung nhiều ở mô mỡ, còn trong thực vật chất béo có ở hạt và quả.

2. Tính chất vật lí.

– Mỡ ở thể rắn, còn dầu ở thể lỏng.

– Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan được trong dầu hỏa, xăng…

II. Thành phần và cấu tạo của chất béo.

– Chất béo là hỗn hợp nhiều este của glixerol với các axit béo và có công thức chung là (R-COO)3C3H5.

– Glixerol (glixerin) có công thức cấu tạo sau

Viết gọn C3H5(OH)3

– Axit béo là axit hữu cơ có công thức chung là R-COOH, trong đó R là gốc hiđrocacbon. R có thể là các gốc C17H35– , C17H33– , C15H31-,…

III. Tính chất hóa học

Phản ứng quan trọng nhất của chất béo là phản ứng thủy phân.

1. Thủy phân trong môi trường axit

– Khi đun nóng chất béo với nước, có axit xúc tác, chất béo tác dụng với nước tạo ra các axit béo và glixerol.

(RCOO)3C3H5  +  3H2O  3RCOOH  +  C3H5(OH)3

2. Thủy phân trong môi trường kiềm (xà phòng hóa)

-Khi đun chất béo với dung dịch kiềm, chất béo bị thủy phân sinh ra muối của các axit béo và glixerol.

(RCOO)3C3H5  +  3NaOH  → 3RCOONa  +  C3H5(OH)3.

– Hỗn hợp muối natri (hoặc kali) của axit béo là thành phần chính của xà phòng, nên phản ứng này gọi là phản ứng xà phòng hóa.

IV. Ứng dụng của chất béo.

– Làm thức ăn cho người và động vật.

– Dùng để sản xuất xà phòng, glixerol.

B. BÀI TẬP ÁP DỤNG

1. Nối chất cho ở cột A với chất có thể tác dụng được ở cột B, viết phương trình hoá học.

A	B
Chất béo	a) dung dịch axit clohiđric loãng, đun nóng b) Nước c) dung dịch natri hiđroxit, đun nóng d) Rượu etylic

Giải:

a) (RCOO)3C3H5  +  3H2O  3RCOOH  +  C3H5(OH)3

b) không phản ứng

c) (RCOO)3C3H5  +  3NaOH  → 3RCOONa  +  C3H5(OH)3.

d) không phản ứng

2. Trong dung dịch axit (HCl, H2SO4) và đun nóng thì chất béo bị phân tích thành các axit béo và glixerol (gọi là phản ứng thuỷ phân).

a) Viết phương trình hoá học của phản ứng thuỷ phân chất béo có công thức là (C17H33COO)3C3H5.

b) Nếu đem thuỷ phân hoàn toàn 4,42 gam chất béo này thì được bao nhiêu gam axit béo? Bao nhiêu gam glixerol?

Giải:

a) (C17H33COO)3C3H5  +  3H2O  3C17H33COOH  +  C3H5(OH)3

b) 

(C17H33COO)3C3H5	+	3H2O		3C17H33COOH	+	C3H5(OH)3
0,005			⟶	0,015	⟶	0,005