CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG BẰNG BIẾN DỊ TỔ HỢP
1. Biến dị tổ hợp
1.1. Khái niệm biến dị tổ hợp
Biến dị tổ hợp là biến dị xuất hiện do sự tổ hợp lại vật chất di truyền của bố mẹ.
1.2. Nguyên nhân xuất hiện biến dị tổ hợp
– Quá trình phân li độc lập và tổ hợp tự do của các gen – alen, NST trong quá trình giảm phân và thụ tinh.
– Do xảy ra hoán vị gen trong kì đầu giảm phân I.
– Do tương tác gen làm xuất hiện nhiều kiểu hình mới.
2. Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp
Các bước tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp:
– Tạo ra các dòng thuần chủng khác nhau rồi cho lai giốngđược F1, sau đó cho F1 tự thụ được F2 có nhiều biến dị tổ hợp.
– Chọn lọc những cá thể có tổ hợp gen mong muốn
– Cho các cá thể có kiểu gen mong muốn tự thụ phấn hoặc giao phối gần để tạo ra giống thuần chủng
3. Tạo giống lai có ưu thế lai cao
3.1. Khái niệm ưu thế lai
– Ưu thế lai là hiện tượng con lai có năng suất, phẩm chất, sức chống chịu, khả năng sinh trưởng và phát triển vượt trội so với các dạng bố mẹ.
3.2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai
– Thuyết siêu trội: kiểu gen dị hợp có sức sống, sức sinh trưởng phát triển ưu thế hơn hẳn dạng đồng hợp trội và đồng hợp lặn. (AA aa).
– Ưu thế lai thể hiện rõ nhất ở F1 sau đó giảm dần qua các thế hệ.
3.3. Phương pháp tạo ưu thế lai
– Lai khác dòng đơn: A × B → C
– Lai khác dòng kép:
A × B → CD × E → F C × F → G
– Lai thuận nghịch.
3.4. Phương pháp duy trì ưu thế lai
– Ở thực vật: Cho lai sinh sản sinh dưỡng, sinh sản vô tính.
– Ở động vật: Sử dụng lai luân phiên (cho con đực con lại ngược lại với cái mẹ hoặc đực đời bố lai với cái ở đời con).
3.5. Ứng dụng của ưu thế lai
Lai kinh tế là phép lai giữa hai dòng thuần chủng khác nhau rồi dùng con lai F1 làm mục đích kinh tế (để làm sản phẩm) không làm giống.
