Dung sai là phạm vi cho phép của sai số. Trị số dung sai bằng hiệu số giữa kích thước giới hạn to nhất và kích thước giới hạn nhỏ nhất, hoặc bằng hiệu đại số giữa sai lệch giới hạn trên và sai lệch giới hạn dưới.
Dung sai được ký hiệu là T (Tolerance) và được tính theo những công thức bên dưới đây :
Dung sai kích thước trục : Td = dmax – dmin hoặc Td = es – ei
Dung sai kích thước lỗ : TD = Dmax – Dmin hoặc TD = ES – EI
Trong đó,
- Dmax,dmax là kích thước gới hạn to nhất của lỗ và trục.
- Dmin, dmin là kích thước giới hạn nhỏ nhất của lỗ và trục.
Dung sai luôn sở hữu giá trị dương. Trị số dung sai càng nhỏ thì phạm vi cho phép của sai số càng nhỏ, yêu cầu độ chuẩn xác sản xuất kích thước càng cao. Trái lại nếu trị số dung sai càng to thì yêu cầu độ chuẩn xác sản xuất càng thấp. Như vậy dung sai đặc trưng cho độ chuẩn xác yêu cầu của kích thước hay còn gọi là độ chuẩn xác thiết kế.
Trong thực tế, trên bản vẽ khía cạnh người thiết kế chỉ ghi kích thước danh nghĩa và kề sau đó là những sai lệch giới hạn (sai lệch giới hạn trên ghi ở phía trên, sai lệch giới hạn dưới ghi ở phía dưới).
Lúc gia công kết cấu thép, gia công cơ khí thì người thợ phải nhẩm tính ra những kích thước giới hạn, rồi đối chiếu với kích thước đo được (kích thước thực tế) của khía cạnh đã gia công và kiểm tra khía cạnh đạt yêu cầu hay ko đạt yêu cầu.
Dung sai lắp ghép
Hai hay một số khía cạnh phối hợp với nhau một cách nhất mực (đai ốc vặn chặt vào bulong) hoặc di động (pit tông trong xi lanh) thì tạo thành mối ghép. Những bề mặt mà dựa theo chúng những khía cạnh phối hợp với nhau gọi là bề mặt lắp ghép. Bề mặt lắp ghép thường là bề mặt bao bên ngoài và bề mặt bị bao bên trong.
Dung sai lắp ghép then
Dung sai lắp ghép then được sử dụng rất phổ quát để nhất mực những khía cạnh trên trục như bánh răng, bánh đai, tay quay,… và thực hiện chức năng truyền mômen xoắn hoặc dẫn hướng chuẩn xác lúc những khía cạnh cần di trượt trục dọc. Then sở hữu nhiều loại : then bằng, then bán nguyệt.
Dung sai kích thước và lắp ghép của then bằng và bán nguyệt được quy định theo TCVN4216 ÷ 4218-86.
Hình trên là mặt cắt ngang của mối ghép then. Với chức năng là truyền mômen xoắn và dẫn hướng, lắp ghép then được thực hiện theo bề mặt bên và theo kích thước b. Then lắp với rãnh trục và rãnh bạc (bánh răng hoặc bánh đai). Dung sai kích thước lắp ghép tra theo tiêu chuẩn dung sai lắp ghép bề mặt trơn, TCVN2244-99.
Miền dung sai kích thước b của then được sắm là h9.
Miền dung sai kích thước b của rãnh trục sở hữu thể sắm là N9 hoặc H9.
Miền dung sai kích thước b của rãnh bạc sở hữu thể sắm là JS9 hoặc D10.
Dung sai lắp ghép then hoa
Khái niệm về mối ghép
Trong thực tế, lúc cần truyền mômen xoắn to và yêu cầu độ chuẩn xác định tâm cao giữa trục và bạc thì mối ghép then ko đáp ứng được mà ta phải sử dụng mối ghép then hoa.
Mối ghép then hoa sở hữu nhiều loại : then hoa dạng răng hình chữ nhật, răng hình thang, răng hình tam giác, răng thân khai.
Dung sai kích thước
Lắp ghép then hoa chỉ thực hiện theo 2 trong 3 yếu tố kích thước d, D và b.
Lúc thực hiện đồng tâm theo D thì lắp ghép theo D và b.
Lúc thực hiện đồng tâm theo d thì lắp ghép theo d và b.
Lúc thực hiện đồng tâm theo b thì chỉ lắp ghép theo b.
TCVN2324-78 quy định dãy miền dung sai của những kích thước lắp ghép như trong 2 bảng dưới. Sai lệch giới hạn ứng với những miền dung sai tra theo TCVN2245-99, bảng 1 và 2 (phụ lục 1). Những miền dung sai sở hữu đóng khung là những miền dung sai sử dụng ưu tiên.
Tùy theo phương pháp thực hiện đồng tâm hai khía cạnh then hoa mà ta sắm những miền dung sai cho những kích thước lắp ghép. Sự phối hợp những miền dung sai kích thước lỗ và trục then hoa sở hữu thể tạo thành một dãy những kiểu lắp thỏa mãn chức năng sử dụng của mối ghép then hoa.
Bảng tra Dung sai lắp ghép
Shun Deng vừa sưu tầm được bảng tra dung sai lắp ghép. Khách hàng sở hữu thể tải file PDF về >> TẠI ĐÂY <<
DOWNLOAD file PDF Giáo trình dung sai lắp ghép và kỹ thuật đo lường.
Shun Deng – Đơn vi tư vấn thiết kế & xây dựng công trình công nghiệp dân dụng với hơn 10 năm kinh nghiệm. Cùng dàn hàng ngũ thiết kế, kiến trúc sư, kỹ sư xây dựng giàu kinh nghiệm, chúng tôi tự tín sẽ mang tới cho quý khách những công trình mang tính thời đại, vững chắc cùng hiệu quả kinh tế tốt nhất.
Nếu bạn đang sở hữu nhu cầu thiết kế & xây dựng nhà xưởng công nghiệp thì hãy nhanh chóng liên hệ ngay với chúng tôi để tận hưởng những dịch vụ chất lượng nhất.
CÔNG TY TNHH SHUNDENG TECHNOLOGY
Địa chỉ : Số 20 Vsip II, đường số 1, KCN Việt Nam – Singapore II, KLHCNDV – DT Bình Dương, P. Hòa Phú, TP. Thủ Dầu Một, T. Bình Dương
Hotline : 0932 087 886 (Mrs. Thắm) – 0932 087 886 (Mr. WANG)
E-mail : dohungphat@gmail.com