A. Lý thuyết cơ bản:
Nếu và là hàm số có đạo hàm liên tục thì:
.
B. Bài tập:
Tính tích phân
Dạng 1. Đổi biến số loại 1
Ta làm theo các bước sau:
+ Bước 1: Chọn ẩn phụ .
+ Bước 2: Tính vi phân .
+ Bước 3: Biểu thị và theo và . Giả sử rằng .
+ Bước 4: Tính .
– Nếu hàm số có chứa thì đặt
– Nếu hàm số có chứa thì đặt
– Hàm lượng giác:
Nếu gặp thì đặt .
Nếu gặp thì đặt .
Nếu gặp thì đặt .
Nếu gặp thì đặt .
– Biểu thức có chứa logarit:
Thường gặp biểu thức có chứa và . Khi đó đặt hoặc biểu thức có chứa.
Ví dụ 1.1: Tìm nguyên hàm của các hàm số sau:
a) .
b) .
c) .
Lời giải:
a) Đặt .
.
b)
Đặt .
c)
Đặt .
.
Ví dụ 1.2 (THPT Chuyên Quang Trung 2017 Lần 3) Cho , biết là một nguyên hàm của hàm số thỏa mãn . Tính .
A. . B. . C. . D. .
Lời giải:
Đặt .
.
Vậy .
Dạng 2. Đổi biến số loại 2
A. Phương pháp
Ta làm theo các bước sau:
+ Bước 1: Chọn ẩn phụ .
+ Bước 2: Tính vi phân .
+ Bước 3: Biểu thị và theo và . Giả sử rằng .
+ Bước 4: Tính .
– Nếu hàm số có chứa thì đặt:
– Nếu hàm có chứa thì đặt:
– Nếu hàm có chứa thì đặt:
– Nếu hàm có chứa thì đặt:
B. Bài tập ví dụ
Ví dụ 1.1: Tìm nguyên hàm của các hàm số sau
a) . b) .
c) . d) .
Lời giải:
a) .
Đặt .
.
Từ .
.
b)
Đặt .
với .
c)
Đặt .
.
d)
Đặt .