Protein là thành phần được tìm thấy trong thực phẩm. Vậy bạn đã biết protein là gì và các chức năng của protein chưa? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hơn về dưỡng chất quen thuộc không thể thiếu trong cơ thể này. Cùng tìm hiểu nhé!
Protein hay còn gọi đạm là chất quá quen thuộc đối với mỗi người, chúng ta có thể tìm thấy nó trong rất nhiều thực phẩm. Tuy nhiên, biết là một chuyện, hiểu rõ chi tiết lại là chuyện khác. Protein mang lãi rất nhiều lợi ích trong cơ thể. Vậy protein là gì, cấu trúc thế nào, protein toàn phần và protein không rao sao, chức năng của protein thế nào? Tất cả sẽ được giải đáp chi tiết ngay sau đây.
Tìm hiểu protein là gì?
1. Protein là gì?
Protein là gì? Protein (đạm) chính là các phân tử sinh học hoặc đại phân tử chứa một hay nhiều mạch những acid amin, liên kết cùng nhau nhờ liên kết peptid. Trình tự những acid amin khác nhau sẽ mang đến các protein khác nhau. Những nucleotide của gen sẽ quy định trình tự này. Có khoảng 20 acid amin trong tự nhiên, trong đó có 9 loại acid amin thiết yếu mà cơ thể không tự tạo ra được cần phải cung cấp từ bên ngoài, 11 loại còn lại là acid amin không thiết yếu và cơ thể có khả năng tự tổng hợp được.
Khi được tạo ra, từng loại protein chỉ có thể tồn tại trong một khoảng thời gian nhất định, có loại tồn tại vài năm nhưng có loại chỉ tồn tại vài phút. Sau đó chúng sẽ bị thoái hóa và nhờ bộ máy tế bào thông qua quá trình luân chuyển protein mà được tái sinh. Trong tế bào, protein chiếm đến 50% khối lượng thô. Protein chính là thành thiết yếu để cơ thể cấu trúc và hình thành, duy trì cùng tái tạo, đo đó bạn cần cung cấp protein qua chế độ ăn uống hàng ngày. Cơ thể nếu bị thiếu protein có thể tạo thành các hậu quả nghiêm trọng như chậm lớn, suy dinh dưỡng, giảm sức đề kháng khiến dễ bệnh tật, ốm đau.
Protein có trong thực phẩm
2. Cấu trúc protein là gì?
Protein ở dạng cấu trúc không gian đặc thù nên thực hiện được nhiều chức năng.
- Cấu trúc bậc 1: Trình tự sắp xếp những axit amin ở chuỗi axit amin.
- Cấu trúc bậc 2: Chuỗi axit amin được tạo thành vòng xoắn lò xo đều đặn.
- Cấu trúc bậc 3: Cấu trúc bậc 2 xếp cuộn lại thành kiểu đặc trưng, tạo nên hình dạng không gian 3 chiều.
- Cấu trúc bậc 4: Cấu trúc của một vài loại protein gồm 2 hay nhiều chuỗi axit amin khác loại hoặc cùng loại liên kết với nhau.
Lưu ý: Cấu trúc bậc 1 thể hiện tính chất đặc thù của protein, còn cấu trúc bậc 3 và 4 thì thể hiện chức năng sinh học.
3. Protein toàn phần là gì?
Protein toàn phần trong máu gồm có globulin và albumin. Albumin được tổng hợp tại gan, đảm bảo những chức năng sống của cơ thể như:
Tham gia vào việc duy trì áp lực keo tại huyết tương, qua đó đảm bảo khả năng vận chuyển nhiều loại chất. Chẳng hạn: Acid béo, bilirubin, thuốc, hormone. Khi lưu hành trong dòng tuần hoàn, những chất này gắn kết cùng albumin. Trong cơ thể có 3 loại globulin chính là gamma globulin, beta cùng alpha.
Những gamma globulin còn được gọi là globulin miễn dịch. Khi đáp ứng với kích thích của những kháng nguyên, bạch cầu lympho B sẽ được sản xuất ra. Những globulin miễn dịch gồm những kháng thể IgA, IgE, IgD, IgM cùng IgG. Các chức năng sống của cơ thể sẽ được những globulin tham gia vào việc duy trì cân bằng toan – kiềm cũng như tham gia vào vào việc đáp ứng viêm của cơ thể, có vai trò chủ đạp trong sản xuất các kháng thể cùng cơ chế phòng vệ miễn dịch, điều hòa quá trình tiêu fibrin cùng đông máu.
Trị số bình thường là 66 – 87 g/l. Khi cơ thể bị mất nước (tả, sốt cao kéo dài, nôn, mất mồ hôi), buồn nôn chóng mặt, bệnh đa u tủy xương, bệnh Waldestrom, bệnh Sarcoidose, bệnh tự miễn làm tăng gamma globulin máu, những nhiễm khuẩn mạn tính sẽ làm tăng trị số protein toàn phần.
Ngược lạ khi cơ thể bị hòa loãng máu, giảm khẩu phần protein (nuôi dưỡng bằng dịch truyền tĩnh mạch không có protein, suy dinh dưỡng), mắc bệnh lý về thận (viêm cầu thận, hội chứng thận hư, suy thận), mất protein qua da (bỏng), mất protein qua đường tiêu hóa (bệnh lý của ruột gây mất protein, cắt ruột non, rò ruột, hội chứng giảm hấp thu), tăng hủy protein (suy kiệt do ung thư, nhiễm độc tuyến giáp, đái tháo đường), bệnh gan (xơ gan, viêm gan) thì trị số protein toàn phần sẽ giảm.
Những người mắc bệnh gan có thể làm tăng hủy protein
4. Protein thô là gì?
Protein thô biểu thị cho lượng protein trong thức ăn, phụ thuộc vào hàm lượng nitơ trong protein thực phẩm. Protein thô được sử dụng như một phép đo có khả năng làm tăng lượng protein của thực phẩm. Thông thường, những nhà sản xuất thực phẩm để tính toán lượng carbohydrate trong thực phẩm sẽ dùng hàm lượng protein thô.
5. Chức năng của Protein
5.1. Cấu tạo, duy trì và phát triển cơ thể
Protein đảm nhiệm vai trò cấu tạo, phát triển, duy trì cơ thể, cũng như hình thành các chất cơ bản phục vụ cho hoạt động sống. Protein cấu trúc nên khung tế bào, tạo những khung đỡ giúp duy trì hình dáng của tế bào. Protein tham gia vào tất cả mọi quá trình bên trong tế bào, đây là thành phần thiết yếu của cơ thể sinh vật. Thêm vào đó, protein còn có tác dụng như enzyme xúc tác cho quá trình trao đổi chất và những phản ứng sinh hóa.
5.2. Vận chuyển oxy cùng những chất dinh dưỡng
Đa phần những chất vận chuyển chất dinh dưỡng chính là protein. Thông qua quá trình tiêu hóa thức ăn vào máu, các chất dinh dưỡng được cơ thể hấp thu sẽ được protein vận chuyển đến những mô rồi qua màng tế bào. Trong hồng cầu có Hemoglobin, đây là một loại protein có khả năng vận chuyển oxy lấy từ phổi để cung cấp cho những tế bào khác của cơ thể.
5.3. Bảo vệ cơ thể
Thành phần chính của những tế bào bạch cầu là protein, giúp cơ thể chống lại những tác nhân có hại xâm nhập. Các interferon được hệ thống miễn dịch sản xuất ra có tác dụng chống lại virus và những tác nhân gây bệnh. Do đó, khi quá trình tổng hợp protein trong cơ thể suy giảm thì khả năng cơ thể được bảo vệ cũng yếu theo.
5.4. Cân bằng pH trong cơ thể, điều hòa chuyển hóa nước
Protein đóng vai trò như chất đệm để làm cân bằng pH, đảm bảo cho hệ tuần hoàn vận chuyển những ion. Mạch máu cùng từ tế bào sẽ được protein kéo nước đi để điều hòa lượng nước trong cơ thể. Nếu lượng protein trong máu thấp sẽ làm giảm áp lực thẩm thấu trong lòng mạch dẫn đến hiện tượng phù nề.
5.5. Cân bằng năng lượng trong cơ thể
Cơ thể được protein cung cấp năng lượng, chiếm khoảng 10 – 15% năng lượng của khẩu phần ăn. Sau nước thì protein là yếu tố chiếm nhiều trong cơ thể, ở người trưởng thành thì protein chiếm đến 50% trọng lượng thô.
Cơ thể sẽ khỏe mạnh khi bạn nạp đủ protein cho thể
Vậy là với bài viết này bạn đã hiểu protein là gì cũng như chức năng của nó. Đây là thành phần không thể thiếu để cơ thể phát triển khỏe mạnh nên bạn cần lưu ý bổ sung thực phẩm chứa protein vào khẩu phần ăn nhé! Đừng quên thường xuyên truy cập website thương hiệu Elipsport để biết thêm những kiến thức bổ ích được cập nhật mỗi ngày hoặc các thiết bị tập luyện bán chạy nhất hiện nay như máy chạy bộ đa năng, ghế massage, xe đạp tập thể dục,.. nhé!
Elipsport – Thương hiệu thể thao tại nhà với các dòng sản phẩm như: Máy chạy bộ, xe đạp tập, ghế massage… được khách hàng tin dùng hàng đầu hiện nay. Hệ thống cửa hàng tại 63 tỉnh trên toàn quốc. CEO Elipsport với phương châm: “Sức khoẻ cho người Việt là mục tiêu của cuộc đời tôi.”
Câu hỏi thường gặp
Trứng, sữa, cá hồi, hạt óc chó, chuối, cải bó xôi, bắp, hạt óc chó, quả bơ, thịt vịt, đậu đỏ, quả táo, ức gà, tôm, thịt heo, thịt bò nạc, đậu que, đậu nành, thịt cừu, bí đỏ, hàu, măng tây, chanh, đậu phộng, mơ khô, rau muống, nấm, phô mai tươi, bột ca cao… là những thực phẩm dồi dào protein
Người trưởng thành cần tối thiểu 0,8 gam protein/1kg cân nặng. Người thường xuyên vận động thể lực, tập luyện thể thao thì cần 1,2 – 1,8 gam protein/1kg cân nặng.
Thiếu protein sẽ khiến cơ thể bạn phát sinh những vấn đề như giảm cân, yếu cơ hoặc mất cơ, suy giảm miễn dịch, phụ nữ kinh nguyệt bất thường, cơ thể bị phù nề, tâm trạng thất thường, khó ngủ
Thừa protein sẽ dẫn đến đau khớp, tăng nguy cơ mắc bệnh gout, thiếu hụt canxi cùng vitamin Dgây mắc bệnh đa xơ cứng khi cao tuổi, bệnh viêm nhiễm
Khi thừa protein cơ thể bạn sẽ cảm thấy khát nước thường xuyên, rối loạn tiêu hóa, trầm cảm và lo lắng, hơi thở có mùi, tăng cân, béo phì.