I. Trung Quốc bị các đế quốc xâm lược (giảm tải)
– Nguyên nhân Trung Quốc bị xâm lược
+ Thế kỉ XVIII đầu thế kỉ XIX các nước tư bản phương tây tăng cường xâm chiếm thị trường thế giới.
+ Trung Quốc là một thị trường lớn, béo bở, ché độ phong kiến đang suy yếu -> trở thành đối tượng xâm lược của nhiều đế quốc.
– Quá trình đế quốc xâm lược Trung Quốc.
+ Thế kỉ XVIII, các nước đế quốc dùng mọi thủ đoạn, tìm cách ép chính quyền Mãn Thanh phải mở cửa, cắt đất.
+ Đi đầu là thực dân Anh, chúng đã buộc nhà Thanh phải kí hiệp ước Nam Kinh năm 1842, chấp nhận các điều khoản thiệt thòi.
– Đi sau Anh, các nước khác đua nhau xâu xe Trung Quốc: Đức chiếm Sơn Đông, Anh chiếm châu thổ sông Dương Tử, Pháp chiếm Vân Nam, Quảng Tây, Quảng Đông, Nga – Nhật Bản chiếm vùng Đông Bắc.
– Hậu quả: Xã hội Trung Quốc nổi lên 2 mâu thuẫn cơ bản: nhân dân Trung Quốc với đế quốc, nông dân với phong kiến-> phong trào đấu tranh chống phong kiến đế quốc.
II. Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX.
|
Nội dung |
Khởi nghĩa Thái bình Thiên quốc |
Phong trào Duy tân |
Phong trào Nghĩa Hòa đoàn |
|
Diễn biến chính |
Bùng nổ ngày 1/1/1851 tại Kim Điền (Quảng Tây) –lan rộng khắp cả nước –> bị phong kiến đàn áp –> năm 1864 |
Năm 1898 diễn ra cuộc vận động Duy tân, tiến hành cải cách cứu vãn tình thế |
Năm 1899 bùng nổ ở Sơn Đông lan sang Trực Lệ, Sơn Tây, tấn công sứ quán nước ngoài ở Bắc Kinh, bị liên quân 8 nước đế quốc tấn công –> thất bại |
|
Lãnh đạo |
Hồng Tú Toàn |
Khang Hữu Vi, Lương Khải Siêu |
|
|
Lực lượng |
Nông dân |
Quan lại, sĩ phu tiến bộ, vua Quang Tự |
Nông dân |
|
Tính chất – ý nghĩa |
Là cuộc khởi nghĩa nông dân vĩ đại chống phong kiến làm lung lay triều đình phong kiến Mãn Thanh |
Cải cách dân chủ, tư sản, khởi xướng khuynh hướng dân chủ tư sản ở Trung Quốc |
Phong trào yêu nước chống đế quốc. Giáng một đòn mạnh vào đế quốc. |
– Nguyên nhân thất bại
+ Chưa có tổ chức lãnh đạo
+ Do sự bảo thủ, hèn nhát của triều đình phong kiến.
+ Do phong kiến và đế quốc câu kết đàn áp.
III. Tôn Trung Sơn và cách mạng Tân Hợi 1911
* Tôn Trung Sơn và Đồng minh hội
– Tông Trung Sơn là một trí thức có tư tưởng cách mạng theo khuynh hướng dân chủ tư sản
– Tháng 8/1905 Tôn Trung Sơn tập hợp giai cấp tư sản Trung Quốc thành lập Đồng minh hôi – chính Đảng của giai cấp tư sản Trung Quốc.
– Cương lĩnh chính trị: Theo chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn
– Mục tiêu: Đánh đổ Mãn Thanh thành lập dân quốc, bình quân địa quyền.
* Cách mạng Tân Hợi
– Nguyên nhân:
+ Nhân dân Trung Quốc mâu thuẫn với đế quốc, phong kiến.
+ Ngòi nổ của cách mạng là do nhà Thanh trao quyền kiểm soát đường sắt cho đế quốc –> phong trào “giữ đường” bùng nổ, nhân cơ hội đó Đồng minh hội phát động đấu tranh.
– Diễn biến:
+ Khởi nghĩa bùng nổ ở Vũ Xương 10/10/1911 –> lan rộng khắp miền Nam, miền Trung.
+ Ngày 29/12/1911 Tôn Trung Sơn làm Đại Tổng thống lâm thời, tuyên bố thành lập chính phủ lâm thời Trung Hoa dân quốc.
+ Trước thắng lợi của cách mạng, tư sản thương lượng với nhà Thanh, đế quốc can thiệp.
– Kết quả: Vua Thanh thoái vị, Tôn Trung Sơn từ chức, Viên Thế Khải làm Tổng thống.
– Tính chất – ý nghĩa:
+ Cách mạng mang tính chất cuộc cách mạng tư sản không triệt để.
+ Lật đổ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển, ảnh hưởng đến Châu Á.