* Vai trò của ngành trồng trọt:
– Nền tảng của sản xuất nông nghiệp.
– Cung cấp lương thực, thực phẩm cho dân cư.
– Cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến.
– Cơ sở phát triển chăn nuôi.
– Cung cấp nguồn hàng xuất khẩu có giá trị.
I. Cây lương thực
1. Vai trò
– Cung cấp tinh bột và các chất dinh dưỡng cho người và gia súc.
– Cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến.
– Cung cấp nguồn hàng xuất khẩu có giá trị,…
2. Các cây lương thực chính
– Đặc điểm sinh thái và phân bố:
+ Lúa gạo: ưa khí hậu nóng ẩm, chân ruộng ngập nước, đất phù sa, cần nhiều phân bón, phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới, đặc biệt là châu Á gió mùa.
+ Lúa mì: ưa khí hậu ẩm khô, đất đai màu mỡ, cần nhiều phân bón, phân bố chủ yếu ở miền ôn đới và cận nhiệt.
+ Ngô: ưa khí hậu nóng, đất ẩm, nhiều mùn, dễ thoát nước, phân bố ở miền nhiệt đới, cận nhiệt, và cả ôn đới nóng.
– Vai trò và tình hình sản xuất:
+ Lúa gạo: Năm 2003 đạt 580 triệu tấn/2021 tấn = 29%, nuôi sống > 50% dân số thế giới (chủ yếu dùng trong nước).
+ Lúa mì: Năm 2003 đạt 557,3 triệu tấn/2021 tấn = 27,6%, khoảng 30% sản lượng được bán trên thế giới.
+ Ngô: Năm 2003 đạt 635,7 triệu tấn /2021 = 31,5% sản lượng thế giới.
– Phân bố: (các nước trồng nhiều)
+ Lúa gạo: Châu Á gió mùa: Trung Quốc, Ấn Độ, Indonexia, Việt Nam, Banglađét, Thái lan…
+ Lúa mì: Trung Quốc, Ấn Độ, Hoa Kì, Pháp, Liên Bang Nga, Canada, Oxtrâylia
+ Ngô: Hoa, Kì, Trung Quốc, Braxin, Meehico,Pháp…
3. Lương thực khác
– Chủ yếu làm thức ăn cho chăn nuôi, nguyên liệu nấu rượu, cồn, bia, lương thực cho người ở các nước nghèo.
– Miền ôn đới có các cây: đại mạch, mạch đen, yến mạch, khoai tây…
– Miền nhiệt đới và cận nhiệt khô hạn có kê, cao lương, khoai lang, sắn…
II. Cây công nghiệp
1. Vai trò, đặc điểm của cây công nghiệp
* Vai trò:
– Cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế biến, công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, công nghiệp thực phẩm.
– Tận dụng tài nguyên đất, khắc phục được tính mùa vụ, phá thế độc canh, bảo vệ môi trường.
– Cung cấp các mặt hàng xuất khẩu có giá trị.
* Đặc điểm:
– Phần lớn cây công nghiệp là cây ưa nhiệt, ưa ẩm, cần đất thích hợp, cần nhiều lao động… nên được trồng ở những nơi có điều kiện thuận lợi nhất tạo nên các vùng trồng tập trung.
– Giá trị sản phẩm cây công nghiệp tăng lên nhiều lần sau khi được chế biến. Vì vậy ở các vùng trồng cây công nghiệp thường có các xí nghiệp chế biến.
2. Các cây công nghiệp chủ yếu
– Cây lấy đường:
+ Mía: Cần nhiệt, ẩm rất cao và phân hóa theo mùa, cần đất phù sa mới.
Phân bố ở miền nhiệt đới: Braxin, Ấn Độ, Trung Quốc, Oxtraylia, CuBa….
+ Củ cải đường: cần đất đen, phù sa được cày bừa kĩ và bón phân đầy đủ
Phân bố: Miền ôn đới, cận nhiệt: Pháp, CHLB Đức, Hoa Kì, Ucraina, Ba lan…
– Cây lấy sợi:
+ Cây bông: ưa nóng và ánh sáng, khí hậu ổn định, đất tốt, mùa đông ra quả phải có mưa nhiều, lúc quả chín phải tuyệt đối khô hanh, cần đất tốt, nhiều phân bón.
Phân bố: miền nhiệt đới, cận nhiệt đới gió mùa: Trung Quốc, Hoa Kì, Ấn Độ.,.
– Cây lấy dầu:
Cây đậu tương: ưa ẩm, đất tơi xốp, thoát nước.
Phân bố: Nhiệt đới, cận nhiệt đới, ôn đới: Hoa Kì, Braxin, Acshentina, Trung Quốc…
– Cây cho chất kích thích:
+ Chè: ưa nhiệt độ ôn hòa, mưa nhiều, rải đều quanh năm, đất chua.
Phân bố: miền cận nhiệt: Ấn Độ, TQ, xralanca, kenia, Việt Nam…
+ Cà phê: Ưa nhiệt, ẩm, đất badan, đá vôi.
Phân bố: miền nhiệt đới: Braxin, Việt Nam, Colombia…
– Cây lấy nhựa:
Cao su: Ưa nhiệt, ẩm, không chịu được gió bão, thích hợp đất ba dan.
Phân bố: vùng nhiệt đới ẩm: Đông Nam Á, Nam Á, Tây Phi.
III. Ngành trồng rừng
1. Vai trò của rừng
– Hết sức quan trọng đối với môi trường và con người: điều hòa lượng nước trên mặt đất, là lá phổi xanh của Trái Đất, hình thành và bảo vệ đất, lưu giữ nguồn gen, cung cấp gỗ, lâm sản … cho con người.
2. Tình hình trồng rừng
– Rừng đang bị tàn phá nghiêm trọng do con người.
– Diện tích trồng rừng trên thế giới ngày càng mở rộng.
+ Năm 1990 là 43,6 triệu ha, năm 2000 là 187 triệu ha => trung bình tăng 4,5 triệu ha.
– Nước có diện tích rừng trồng lớn: Trung Quốc, Ấn Độ, Liên bang Nga, Hoa Kì,…