Khởi động mềm là gì, khởi động sao tam giác là gì? So sánh 9 điểm khác nhau giữa khởi động mềm và mạch sao tam giác, nên chọn loại khởi động nào?
Khi động cơ 3 pha khởi động sẽ tiêu thụ một lượng năng lượng đáng kể. Dòng điện đột ngột tăng khi khởi động có thể dẫn tới hư hỏng động cơ, sụt áp và gây ra các vấn đề khác. Do đó chúng ta sẽ cần đến những phương pháp khởi động cho phép động cơ hoạt động một cách an toàn.
Ở bài viết này sẽ không trình bày sơ đồ, nguyên lý của bất kỳ phương pháp nào. Mà sẽ so sánh ưu và nhược điểm của 2 phương pháp phổ biến là mạch sao tam giác so với khởi động mềm.
Khởi động mềm là gì
Khởi động mềm là thiết bị điều khiển, kiểm soát quá trình khởi động của động cơ 3 pha. Thông qua việc điều khiển các linh kiện công suất bán dẫn sẽ thay đổi điện áp đặt vào động cơ, từ đó điều chỉnh được dòng điện động cơ khi khởi động.
Khởi động mềm đúng như tên gọi được dùng khởi động động cơ 3 pha, và còn có chức năng điều khiển quá trình dừng của động cơ.
Cấu tạo của khởi động mềm là các cặp SCR nối song song ngược chiều nhau mắc tương ứng với từng pha một. SCR đóng vai trò như một van điện áp, được điều khiển bởi mạch điện tử. Khi bắt đầu khởi động thì SCR mở để điện áp đi vào động cơ tăng từ từ, đến khi đạt đến tốc độ định mức thì đóng contactor ngoài chạy động cơ trực tiếp.
Đường đặc tính của khởi động mềm
Mạch sao tam giác là gì
Bộ khởi động sao tam giác là một phương pháp khác được sử dụng để giảm dòng điện khi động cơ khởi động. Được sử dụng cho động cơ 3 pha khởi động không tải hoặc tải tương đối thấp.
Với phương pháp khởi động sao tam giác, ban đầu động cơ được khởi động với cuộn dây stato nối chế độ sao. Khi động cơ đạt đến một tốc độ nhất định hoặc một khoảng thời gian nhất định thì động cơ sẽ hoạt động với cuộn stato đấu chế độ tam giác. Khi bắt đầu với chế độ đấu dây hình sao, điện áp trên mỗi cuộn dây giảm và cũng làm giảm moment.
Kết nối hình sao 3 đầu của 3 cuộn dây chụm lại thành một điểm chung gọi là điểm sao. Ở chế độ tam giác đầu dây này nối với điểm cuối của dây khác tạo thành hình tam giác.
Bộ khởi động sao tam giác gồm 3 contactor thực hiện đóng cắt để thay đổi chế độ đấu dây của cuộn dây stato. Sử dụng một rơ le thời gian để cài đặt thời gian chuyển từ đấu sao sang tam giác một cách tự động.
Bộ khởi động sao tam giác là gì
>>> Xem thêm: Bài viết chi tiết nhất, hay nhất về mạch sao tam giác, câu hỏi phỏng vấn thường gặp về mạch sao tam giác
So sánh 9 điểm khác nhau giữa khởi động mềm và mạch sao tam giác
Cả hai loại này đều có chung một mục đích là giảm dòng điện khi khởi động. Bằng phương pháp giảm điện áp đặt vào cuộn dây stato động cơ. Mặc khác ta có thể so sánh 9 điểm khác nhau giữa khởi động mềm và mạch sao tam giác:
+ Số cấp: Mạch sao tam giác chỉ có 2 cấp để chuyển đổi là điện áp thấp và điện áp mặc định. Khởi động mềm được điều khiển bằng mạch điện tử nên không giới hạn cấp điện áp, khi khởi động thì điện áp tăng từ từ dựa theo thông số cài đặt.
+ Khả năng đáp ứng tải: Khởi động mềm có khả năng đáp ứng với các loại tải khác nhau trong khi đó mạch sao tam giác thì không thể.
+ Thời gian khởi động: Khởi động mềm cho phép điều khiển thời gian khi khởi động đến điện áp mặc định. Trong khi đó khởi động sao tam giác thì chỉ có thể thay đổi mốc thời gian chuyển từ sao sang tam giác. Mạch sao tam giác có thời gian khởi động từ 3 – 7s, khởi động mềm có thể điều chỉnh thời gian khởi động từ 1 – 60s.
+ Điều khiển moment: Khởi động mềm còn cung cấp khả năng điều chỉnh moment để phù hợp với các loại tải và động cơ khác nhau. Khởi động sao tam giác thì không thể.
+ Dừng mềm: Khởi động mềm cho phép điều chỉnh thời gian khi bắt đầu dừng đến lúc ngừng quay.
+ Tính đơn giản: Việc đấu dây của mạch sao tam giác phứt tạp hơn, đòi hỏi phải hiểu nguyên lý mạch điện. Trong khi đó việc đấu dây khởi động mềm đơn giản hơn, tuy nhiên việc cài đặt khởi động mềm khá phứt tạp.
+ Giá thành: Khởi động mềm có giá thành cao hơn dù hiệu quả cao hơn so với khởi động sao tam giác. Ngày nay với sự phát triển vượt bậc của lĩnh vực điện tử, giá thành các bộ khởi động mềm càng giảm.
+ Ứng dụng: Mạch khởi động sao tam giác được áp dụng để khởi động động cơ công suất nhỏ có tải hoặc công suất trung bình không tải, quạt hoặc máy bơm ly tâm công suất thấp. Khởi động mềm sử dụng cho động cơ nhỏ đến công suất lớn với tải hoặc không tải. Bao gồm các loại động cơ máy nén, quạt, bơm, băng tải, máy trộn…
+ Bảo vệ: Khởi động mềm có nhiều chức năng bảo vệ quá tải, quá áp, thấp áp, trong quá trình khởi động và quá trình dừng.
Tóm lại nên sử dụng loại khởi động nào?
Nên sử dụng loại khởi động nào cho động cơ của bạn? Khởi động mềm có nhiều tính năng, dễ đấu dây. Trong khi đó thì mạch khởi động sao tam giác có ưu điểm giá thành thấp hơn. Sau đây là một số lý do để bạn lựa chọn:
– Lý do chọn sử dụng khởi động mềm
+ Khởi động mềm có hiệu suất cao hơn, áp dụng cho nhiều loại động cơ, nhiều chưc năng tích hợp, điều khiển cả quá trình khởi động và dừng động cơ.
+ Bộ khởi động mềm cũng linh hoạt hơn bộ khởi động sao tam giác và dễ cài đặt hơn. Bạn cũng có thể chọn bộ khởi động mềm để có các khả năng bổ sung mà nó cung cấp như khả năng thích ứng với các điều kiện tải khác nhau, điều chỉnh thời gian và moment khởi động.
+ Khởi động mềm cũng mang lại lợi thế thông qua cải tiến chức năng, chẳng hạn như khởi động liên tục trơn tru, bảo vệ tích hợp và tuổi thọ cao do không có bộ phận chuyển động.
Tại sao chọn khởi động mềm
– Lý do nên chọn bộ khởi động sao tam giác
+ Khởi động sao tam giác với ưu điểm giá thành rẻ, là lựa chọn lý tưởng cho các động cơ công suất thấp đến trung bình hoặc động cơ ít khởi động.
Tại sao chọn khởi động sao tam giác
>>> Xem thêm:
Phân tích sơ đồ, ưu nhược điểm của 4 mạch điều khiển sao tam giác
Top 4 loại contactor 3 pha thông dụng nhất, nên sử dụng loại nào?
Bài viết tham khảo