BPM là chỉ số có liên quan mật thiết đến sức khỏe con người. Nhưng nhiều người trong chúng ta vẫn chưa thực sự hiểu rõ về nó. Vậy BPM là gì? Trong bài viết này hãy cùng tìm hiểu một vài thông tin về chỉ số BPM trong điện tim.
Nhiều người không biết số BPM là gì thường lầm tưởng rằng nhịp tim và huyết áp là một. Trên thực tế đây là 2 khái niệm hoàn toàn, nhưng có sự liên quan lẫn nhau. Vậy bpm là gì mà được nhắc đến nhiều như vậy? Cần lưu ý gì khi xem chỉ số bpm?
1.Khái niệm: BPM là gì?
1.1. Khái niệm
Chỉ số BPM là gì?
BPM là từ viết tắt của beats per minute. Nghĩa là số nhịp tim trong mỗi phút của mỗi người. Ví dụ như chỉ số nhịp tim của bạn là 72bpm có nghĩa là trong 1 phút tim của bạn đập 72 lần. Chỉ số bpm thường xuất hiện khá nhiều trên các phương tiện xét nghiệm cận lâm sàng khác nhau. Mặc dù vậy chỉ số bpm không có ý nghĩa phản ánh sự đều đặn của hoạt động tiêm mạch. Trong một vài trường hợp rối loạn nhịp tim, chỉ số bpm được ghi nhận chính là giá trị trung bình trong suốt thời kỳ mà người bệnh được bác sĩ khảo sát.
1.2. Chỉ số BPM ở người bình thường là bao nhiêu?
Nhịp tim tuy không phải là chứng cứ đầy đủ để nói lên tình trạng sức khỏe của cơ thể nhưng đây lại là tiêu chuẩn giúp bác sĩ phán đoán và phát hiện những dấu hiệu để nhận biết các bất thường xảy ra với cơ thể bạn nhanh nhất. Ở người bình thường, nhịp tim lý tưởng là 60 – 80 bpm khi nghỉ ngơi. Những lúc cơ thể hoạt động mạnh, chúng có thể dao động tới 100 bpm, thậm chí trong các trường hợp khác, chỉ số này có thể tăng lên đến 150 hoặc 200 BPM..
Tuy nhiên không phải lúc nào tim hoạt động mạnh cũng tốt. Mặc dù khi nhịp tim tăng thì tim sẽ làm việc nhiều hơn. Nhưng nhịp tim quá cao sẽ khiến cho hiệu quả bơm máu để nuôi cơ thể bị giảm. Về lâu dài tình trạng này có thể làm tăng gánh nặng cho tim. Cuối cùng có thể dẫn đến suy tim.
2. Phân biệt nhịp tim và huyết áp
Nhiều người không hiểu rõ chỉ số BPM là gì thường lầm tưởng rằng nhịp tim và huyết áp là một. Trên thực tế chúng là 2 khái niệm hoàn toàn khác nhau. Hãy cùng tìm hiểu để hiểu cụ thể từng khái niệm ngay sau đây nhé.
2.1. Huyết áp
- Là lực tác động của máu lên thành động mạch khi tim bơm máu ra hệ tuần hoàn.
- Đơn vị đo là mmHg (milimet thủy ngân).
- Bao gồm 2 chỉ số là huyết áp tâm thu (áp lực khi tim co bóp tống máu vào các động mạch) và huyết áp tâm trương (áp lực khi tim giãn, nghỉ giữa các nhịp đập).
- Giá trị chuẩn: 120/80 mmHg.
Phân biệt sự khác nhau giữa nhịp tim và huyết áp
2.2. Nhịp tim
- Là số lần tim đập mỗi phút.
- Đơn vị đo là số nhịp mỗi phút (beats per minute – bpm)
- Bao gồm 1 chỉ số duy nhất đại diện cho số lần tim đập mỗi phút.
- Giá trị chuẩn: 60 – 100bpm.
3. Mối liên hệ giữa nhịp tim và huyết áp
3.1. Hai chỉ số này không có liên hệ gì với nhau
Cần phải nhấn mạnh là giữa nhịp tim và huyết áp không có mối quan hệ gì với nhau. Vì vậy việc đo nhịp tim của một người không thể biết được huyết áp của người đó cao hay thấp. Đối với những người bị huyết áp cao, đo nhịp tim không phải là sự thay thế đo huyết áp.
Đồng thời có thể kết luận rằng tăng nhịp tim không có nghĩa là huyết áp tăng và ngược lại. Nếu một trong hai chỉ số có sự bất thường, bạn nên thăm khám ở bác sĩ chuyên khoa tim mạch. Ví dụ như bạn có huyết áp bình thường nhưng nhịp tim cao thì cần phải gặp bác sĩ tim mạch để được chẩn đoán và điều trị.
3.2. Không đo nhịp tim như một cách thay thế để đo huyết áp cho người bị cao huyết áp
Những người có tiền sử rối loạn nhịp tim vẫn có thể huyết áp bình thường. Nhưng vậy không có nghĩa là nhịp tim của họ ổn định. Do đó để tránh nhầm lẫn, nhịp tim và huyết áp cần được đo độc lập, tách biệt một cách chính xác. Mỗi chỉ số đều sẽ nói lên được tình trạng sức khỏe khác nhau của mỗi người.
4. BPM lúc nghỉ ngơi là yếu tố quan trọng xác định hình trạng sức khỏe của bạn
Thông số nhịp tim lúc nghỉ ngơi (resting heart rate – RHR) cùng với huyết áp và cholesterol có thể giúp xác định các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cũng như đánh giá sức khỏe tim mạch hiện tại của bạn.
Thông số nhịp tim lúc nghỉ ngơi giúp xác định các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn
Trên thực tế, nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nhịp tim lúc nghỉ ngơi gần đỉnh 60 đến 100 có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và thậm chí tử vong sớm. Một nghiên cứu năm 2013 trên tạp chí Heart đã theo dõi sức khỏe tim mạch của khoảng 3.000 người đàn ông trong 16 năm. Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng người càng có RHR cao thì thể lực càng thấp và huyết áp cao hơn. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng nhịp tim khi nghỉ ngơi của một người càng cao thì nguy cơ tử vong sớm cũng càng cao.
Do đó, bạn hãy thường xuyên kiểm tra nhịp tim lúc nghỉ ngơi của cơ thể. Các bác sĩ tim mạch khuyên bạn nên kiểm tra nhịp tim lúc nghỉ ngơi của mình một vài lần mỗi tuần vào các thời điểm khác nhau trong ngày. BPM có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm căng thẳng, lo lắng, hormone hay các loại thuốc như thuốc chống trầm cảm và thuốc huyết áp.
5. Khi nào bạn cần thực hiện việc đo chỉ số BPM?
Bạn sẽ được đo chỉ số BPM trong những lần khám sức khỏe định kỳ. Tuy nhiên, bạn cũng có thể cần được kiểm tra chỉ số này trong nhiều trường hợp cần thiết và bắt buộc. Trong những trường hợp dưới đây, nếu xuất hiện các biểu hiện như sau thì bạn cần đi khám tim mạch kịp thời:
- Cảm thấy tim đột ngột đập nhanh hoặc chậm, luôn thấy sự hồi hộp, có tình trạng bị chóng mặt, đánh trống ngực, một vài trường hợp nặng có thể bị choáng và ngất.
- Tim đập loạn nhịp, kèm theo đó là các tình trạng vùng ngực đau tức, khó thở, đau ở cổ, cánh tay hay lưng.
- Nhịp tim chuẩn nhưng khi bạn uống một loại thuốc nào đó để điều trị bệnh thì cảm thấy tim đột ngột bị loạn nhịp.
- Các trường hợp mắc chứng rối loạn nhịp tim có thể kèm theo một vài triệu chứng như thường xuyên mệt mỏi, sụt cân, giảm sức bền, đau đầu, có hiện tượng vã mồ hôi.
Cần đo BPM nếu cảm thấy tim đột ngột đập nhanh hoặc chậm
6. Cần phải làm gì khi chỉ số BPM lên cao?
Nhằm phòng tránh những rủi ro khi chỉ số BPM lên cao gây ra, giảm tỷ lệ BPM lên cao thì khi phát hiện chỉ số BPM lên cao đột xuất, bạn hãy thực hiện 5 biện pháp làm giảm BPM dưới đây:
- Hít thở sâu: Ngay khi cảm thấy nhịp tim đập nhanh, bạn hãy hít một hơi thật sâu, tốt nhất là kéo dài từ 5 đến 8 giây rồi nín thở trong 3 đến 5 giây, tiếp đó từ từ thở ra trong từ 5 đến 8 giây. Biện pháp này là cách nhanh chóng để bạn làm giảm hệ số BPM lên cao.
- Nghiệm pháp Valsalva: Đây là biện pháp tác động vào dây thần kinh phế vị, tham gia trực tiếp vào quá trình điều khiển nhịp tim. Cách thực hiện biện pháp này như sau: Khi cảm thấy bản thân bạn có biểu hiện tim đập nhanh, bạn hãy hít một hơi thật sâu và căng cơ ở vùng bụng, giữ nguyên trạng thái này trong vòng 5 giây, tiếp đó thở ra từ từ, chậm rãi. Để đạt được hiệu quả cao nhất thì cách tốt nhất là bạn hãy thường xuyên thực hiện biện pháp này.
- Ho mạnh: Một trong những phương pháp khắc phục chỉ số BPM lên quá cao chính là ho mạnh. Biện pháp này sẽ mang đến hiệu quả cấp tốc ngay tức khắc. Ho mạnh sẽ tạo áp lực lên thành lồng ngực, tim của bạn sẽ đập chậm lại.
- Massage xoang động mạch cảnh hay còn gọi là động mạch lớn trên cổ. Bạn hãy dùng các đầu ngón tay massage nhẹ nhàng nhằm kích thích các dây thần kinh phế vị nằm cạnh động mạch cảnh giúp nhịp tim giảm nhanh.
- Dùng nước lạnh dội lên mặt để gây kích thích bất ngờ, tạo nên phản xạ làm chậm nhịp tim. Để đạt hiệu quả cao với biện pháp này thì bạn nên thực hiện lặp lại nhiều lần.
Ngoài ra, bạn cũng có thể áp dụng thêm nhiều biện pháp giúp làm giảm các chứng bệnh rối loạn nhịp tim nhanh, ngăn ngừa tỷ lệ các cơn tim đập nhanh có khả năng xuất hiện trong tương lai như thảo dược, thuốc nhằm ổn định nhịp tim, cấy máy khử rung tim, đốt điện tim, phẫu thuật. Tuy nhiên, những biện pháp này cần có sự chẩn đoán, thăm khám, cho phép của các cơ sở y tế chuyên môn. Bệnh nhân không được tự ý sử dụng mà không có sự đồng ý của các cơ sở y tế uy tín hay các bác sĩ chuyên ngành.
7. Một số cách làm giảm thông số nhịp tim lúc nghỉ ngơi RHR
7.1. Giảm cholesterol
Cần trao đổi với bác sĩ cách để giảm cholesterol
Hãy trao đổi với bác sĩ nếu nhịp tim nghỉ ngơi của bạn thường xuyên ở mức cao. Có nhiều cách để hạ nhịp tim và giữ nó giới hạn phù hợp. Hạ cholesterol là một trong số đó. Trước đó bạn hãy đi kiểm tra mức cholesterol của mình. Mức cholesterol cao sẽ khiến lưu lượng máu qua các động mạch bị hạn chế. Không những vậy nó còn làm hỏng các mạch máu, có thể khiến tim bạn đập nhanh hơn bình thường để vận chuyển chuyển máu đi khắp cơ thể.
7.2. Luyện tập thể dục
Một cách hiệu quả khác để giảm nhịp tim lúc nghỉ ngơi của bạn là tập thể dục. Một vài bài tập nhỏ cũng có thể tạo ra sự thay đổi với nhịp tim. Tuy nhiên, cường độ của bài tập là chìa khóa. Một nghiên cứu có sự tham gia của những người trưởng thành 55 tuổi cho thấy chỉ cần một giờ tập luyện aerobic cường độ cao 1 tuần đã giúp làm giảm RHR hiệu quả hơn so với tập luyện ở cường độ thấp. Kết hợp với việc sử dụng các thiết bị hỗ trợ tập luyện như máy tập chạy bộ điện, xe đạp tại chỗ sẽ giúp bạn có được cường độ luyện tập hợp lý.
Vậy là chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu chỉ số BPM là gì cũng như vai trò của nó đối với sức khỏe mỗi người. Hẹn gặp lại các bạn trong những bài viết tiếp theo.
Bệnh tim mạch là căn bệnh thường xuất hiện với những người ít vận động, mất ngủ, ăn nhiều dồ chiên sào, đồ gián, thức ăn nhanh và là căn bệnh của thời đại, gây nhiều nguy hiểm nhưng có thể được dễ dàng phòng ngừa và kiểm soát với những bài tập thể dục phù hợp. Trong đó, bài tập tốt nhất là đi bộ, chạy bộ cùng máy chạy bộ chất lượng cao Elipsport và đạp xe đạp tập. Dễ dàng chăm sóc sức khỏe bản thân và người thân tại nhà. Ngoài ra để có một giấc ngủ sâu bạn cần lựa chọn một chiếc ghế mát xa toàn thân Elip để giãn và stress cũng giúp phần lớn giảm nguyên cơ bệnh tim mạnh và giảm mức độ trầm trọng của nó.
Elipsport – Thương hiệu thể thao tại nhà với các dòng sản phẩm như: Máy chạy bộ, xe đạp tập, ghế massage… được khách hàng tin dùng hàng đầu hiện nay. Hệ thống cửa hàng tại 63 tỉnh trên toàn quốc. CEO Elipsport với phương châm: “Sức khoẻ cho người Việt là mục tiêu của cuộc đời tôi.”
Câu hỏi thường gặp
BPM là từ viết tắt của beats per minute nghĩa là số nhịp tim trong mỗi phút của mỗi người. Ví dụ như chỉ số nhịp tim của bạn là 72bpm có nghĩa là trong 1 phút tim của bạn đập 72 lần.
Ở người bình thường, nhịp tim lý tưởng là 60 – 80 bpm khi nghỉ ngơi. Những lúc cơ thể hoạt động mạnh, chúng có thể dao động tới 100 bpm, thậm chí trong các trường hợp khác, chỉ số này có thể tăng lên đến 150 hoặc 200 BPM.
Không có. Vì vậy việc đo nhịp tim của một người không thể biết được huyết áp của người đó cao hay thấp. Đối với những người bị huyết áp cao, đo nhịp tim không phải là sự thay thế đo huyết áp. Tăng nhịp tim không có nghĩa là huyết áp tăng và ngược lại.
Nếu như bạn cảm thấy tim đột ngột đập nhanh hoặc chậm; Tim đập loạn nhịp, kèm theo đó là các tình trạng vùng ngực đau tức, khó thở, đau ở cổ, cánh tay hay lưng; Các trường hợp mắc chứng rối loạn nhịp tim có thể kèm theo một vài triệu chứng như thường xuyên mệt mỏi, sụt cân, giảm sức bền, đau đầu, có hiện tượng vã mồ hôi thì bạn cần đi khám tim mạch kịp thời.
Thông số nhịp tim lúc nghỉ ngơi (resting heart rate – RHR) cùng với huyết áp và cholesterol có thể giúp xác định các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nhịp tim lúc nghỉ ngơi gần đỉnh 60 đến 100 có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và thậm chí tử vong sớm.