Tìm hiểu về 2 mạch bảo vệ mất pha dùng role trung gian, tại sao phải sử dụng role trung gian để bảo vệ mất pha thay vì rơ le bảo vệ chuyên dụng? Ưu điểm và nhược điểm, nguyên lý mạch này như thế nào hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Mục lục
Tại sao cần sử dụng mạch bảo vệ mất pha
Đối với các thiết bị điện 3 pha đặc biệt là động cơ khi làm việc nếu mất 1 pha sẽ dẫn đến động cơ làm việc quá tải. Nếu không được bảo vệ hay phát hiện kịp thời sẽ dẫn đến hư hỏng thậm chí là cháy động cơ. Ở các tủ điện công nghiệp người ta thường sử dụng rơ le bảo vệ mất pha chuyên dụng có kích thước nhỏ, sơ đồ đấu dây đơn giản tiện lợi.
Rơ le chuyên dụng bảo vệ mất pha và thứ tự pha
Nhưng ở các ứng dụng đơn giản ta có thể sử dụng role trung gian để thay thế khi không có rơ le chuyên dụng. Ưu điểm của mạch dùng rơ le trung gian là có sẵn thiết bị, giá thành rẻ, bảo vệ được thiết bị khi điện lưới bị chập chờn. Nhược điểm của mạch bảo vệ mất pha khi dùng role trung gian là mạch điện phức tạp hơn, độ tin cậy không cao như rơ le chuyên dụng. Ngoài ra ngày nay các thiết bị bảo vệ mất pha chuyên dụng thường được tích hợp thêm chức năng bảo vệ quá áp, thấp áp, đảo pha.
2 Sơ đồ mạch bảo vệ mất pha dùng role trung gian
1. Mạch sử dụng 3 rơ le trung gian
Sơ đồ mạch điện dùng 3 rơ le được vẽ như hình bên dưới. Cuộn dây của role 1, 2 và 3 được cấp nguồn riêng bởi 3 pha khác nhau. Tiếp điểm thường hở của 3 role mắc nối tiếp với trong mạch điều khiển khởi động từ K.
Mạch bảo vệ mất pha dùng 3 rơ le
Nguyên lý hoạt động của mạch như sau:
+ Cấp nguồn cho 2 CB động lực và CB mạch điều khiển. Lúc này các role được cấp nguồn nên các tiếp điểm thường hở của role chuyển thành thường đóng.
+ Khởi động từ K được điều khiển bởi 2 nút nhấn ON, OFF. Khi nhấn nút ON thì mạch điện kín, cuộn K được cấp điện làm khởi động từ đóng cấp điện cho động cơ hoạt động.
+ Khi một trong 3 pha từ điện lưới bị mất điện thì role gắn tương ứng với pha đó sẽ ngưng hút. Do đó tiếp điểm của role trở về trạng thái ban đầu là thường hở, dẫn đến cuộn K bị mất điện nên động cơ ngừng quay. Động cơ được bảo vệ tránh khỏi trường hợp bỉ quá tải trên 2 pha còn lại.
Một mạch điện tiếp theo chỉ sử dụng 2 role nên sẽ tối ưu hơn về sơ đồ đấu dây, nhưng vẫn đảm bảo chức năng như ở mạch 3 role.
2 Mạch bảo vệ mất pha dùng 2 role trung gian
Sơ đồ mạch điện dùng 2 rơ le được thiết kế như hình bên dưới đây. Hai cuộn dây của rơ le sẽ được nối với hai pha riêng biệt, và khi đó mạch điều khiển sẽ kết nối với nguồn là pha còn lại.
Mạch bảo vệ mất pha dùng 2 role trung gian
– Nguyên lý hoạt động của mạch như sau:
+ Tương tự như ở mạch 3 rơ le sau khi CB được bật lên thì 2 rơ le được cấp điện. Tiếp điểm thường hở của rơ le đóng lại.
+ Khi nhấn ON thì mạch kín khởi động từ K dẫn điện, động cơ hoạt động.
+ Lúc này sẽ có hai trường hợp:
- Trường hợp đầu tiên là khi pha bị mất điện gắn với rơ le, thì tiếp điểm của rơ le trở về thường hở, làm cuộn K bị ngắt điện nên động cơ dừng.
- Trường hợp thứ 2 là khi pha bị mất là nguồn cho mạch điều khiển, điều này cũng dẫn đến cuộn K mất điện. Do đó động cơ được bảo vệ khi mất bất kỳ 1 trong 3 pha của điện lưới.
Video dưới đây mô phỏng mạch bảo vệ mất pha sủ dụng 2 rơ le, bằng cách tạo sự kiện mất pha giả lập bằng 2 công tắc.
>>> Xem thêm: