Mạch điều khiển tuần tự là mạch điều khiển quá trình hoạt động của các động cơ chạy hoặc dừng theo một thứ tự nhất định. Giữa các động cơ có mối quan hệ ràng buộc với nhau. Một động cơ không thể khởi động cho đến khi một số động cơ khác hoạt động.
Điều khiển tuần tự được sử dụng bởi các máy như máy ép thủy lực phải có bơm áp suất cao hoạt động trước khi có thể sử dụng. Hoặc bởi một số hệ thống điều hòa không khí yêu cầu quạt gió phải hoạt động trước khi máy nén khởi động. Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu về một số mạch tuần tự sau đây.
1. Mạch điều khiển tuần tự cơ bản
Sơ đồ đấu dây
Sơ đồ mạch tuần tự dùng 3 bộ nút nhấn ON, OFF để điều khiển động cơ chạy, dừng.
+ Ở mạch động lực, mỗi động cơ được đấu với một contactor riêng biệt. Và được bảo vệ quá tải bởi rơ le nhiệt.
+ Bộ nút nhấn ON1, OFF1 điều khiển động cơ 1.
+ Bộ nút nhấn ON2, OFF2 nối tiếp với nút nhấn ON1 điều khiển động cơ 2
+ Bộ nút nhấn ON3, OFF3 nối tiếp với nút nhấn ON1, ON2 điều khiển động cơ số 3.
Sơ đồ đấu dây cơ bản mạch tuần tự 3 động cơ
Nguyên lý hoạt động
Do mạch điều khiển động cơ 2 và 3 chỉ hoạt động khi động cơ 1 đang chạy. Nên động cơ 2 và 3 chỉ có thể hoạt động khi động cơ 1 đang chạy và động cơ 3 chỉ có thể chạy khi động cơ 2 đang chạy.
+ Khi nhấn ON1 thì contactor K1 hút, tiếp điểm phụ thường hở K1 đóng lại giữ trạng thái nút nhấn ON1. Đồng thời tiếp điểm chính contactor đóng lại cấp điện cho động cơ 1 hoạt động.
+ Do K1 đóng nên điện áp lúc này có ở đầu nút nhấn ON2. Khi nhấn nút ON2 thì động cơ 2 hoạt động.
+ Tương tự, khi động cơ 2 đang hoạt động nhấn nút ON3 thì động cơ 3 chạy.
+ Nhấn nút OFF1 để dừng động cơ 3, nhấn OFF2 để dừng động cơ 2 và 3. Và nhấn nút OFF1 để dừng động cơ 1, 2, 3
2. Mạch điều khiển tự động dùng Timer
Sơ đồ đấu dây mạch tự động dùng timer:
+ Sơ đồ đấu dây mạch điều khiển tuần tự 3 động chuyển mạch tự động dừng 1 bộ nút nhấn ON, OFF.
+ Cuộn dây của timer sẽ nối tiếp với tiếp điểm thường đóng của contactor tiếp theo và đấu song song cuộn dây của contactor tương ứng. Do đó khi contactor kế tiếp hút thì timer sẽ bị ngắt điện.
Sơ đồ đấu dây mạch tuần tự chạy tự động
Nguyên lý hoạt động:
+ Khi nhấn nút ON thì cuộn dây của contactor K1 cấp điện nên động cơ 1 hoạt động. Đồng thời lúc này cuộn dây của Timer T1 cũng được cấp điện bắt đầu đếm thời gian.
+ Khi Timer đếm đến thời gian đặt trước thì tiếp điểm thường hở T1 đóng lại cấp điện cho contactor K2, động cơ 2 chạy. Contactor K2 đóng nên tiếp điểm thường hở K2 đóng lại tự giữ trạng thái đóng cho contactor K2. Đồng thời tiếp điểm thường đóng K2 mở ra ngắt điện timer T1.
Cùng lúc này cuộn dây timer T2 được cấp điện bắt đầu đếm thời gian.
+ Khi T2 đếm đủ thời gian thì điều khiển contactor K3 đóng và ngắt điện timer T2. Lúc này động cơ 3 bắt đầu hoạt động.
3. Mạch tuần tự 3 động cơ dùng PLC
+ Sơ đồ đấu dây
Sơ đồ đấu dây dùng PLC như sau:
+ Nút nhấn ON nối với ngõ vào X0, nút nhấn OFF nối với ngõ vào X1. Khác với 2 mạch điện trên, đối với mạch PLC ta có thể sử dụng nút nhấn OFF ở dạng thường mở thay vì thường đóng.
+ PLC kết nối với cuộn dây contactor qua các ngõ ra Y0, Y1, Y2 tương ứng với contactor K1, K2, K3.
+ Tiếp điểm thường đóng của rơ le nhiệt sẽ đấu nối tiếp với cuộn dây contactor.
Sơ đồ đấu dây mạch điều khiển tuần tự bằng PLC
+ Chương trình mạch điều khiển tuần tự trên PLC
Chương trình PLC hoạt động như sau:
+ Khi nhấn nút ON thì X0 bật lên làm mạch kín nên Y0 được bật. Lúc này cuộn dây contactor K1 được cấp điện nên động cơ 1 chạy. Đồng thời timer T1 đếm thời gian.
+ Khi T1 đếm đến 10s thì kích ngõ ra Y1 và timer T2 bắt đầu đếm thời gian. Y1 bật nên contactor K2 đóng làm động cơ 2 hoạt động.
+ Tương tự khi T2 đếm đủ thời gian đặt trước là 10s thì kích ngõ ra Y2, động cơ 3 bắt đầu hoạt động.
+ Khi nhấn X1 thì Y0 bị mất điện, kéo theo Y1 và Y2 bị tắt nên chương trình trở về trạng thái ban đầu.
Chương trình điều khiển mạch tuần tự sử dụng PLC
>>> Xem thêm:
TOP 4 loại contactor 3 pha thông dụng nhất– nên sử dụng loại nào
6 mạch điều khiển đảo chiều động cơ 3 pha – phân tích ưu, nhược điểm